Historia
Chojnów (Haynau) otrzymał prawa miejskie przed 1288 rokiem, a ich potwierdzenie w 1333 roku. Mury obronne w Chojnowie zbudowano prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku, gdyż po raz pierwszy wzmiankowane były w 1357 roku. Pomimo ich posiadania w 1428 roku miasto zostało zniszczone przez Husytów. Wyremontowane i rozbudowane w połowie XV wieku, mury obronne nie stanowiły już od XVI stulecia dostatecznej przeszkody dla regularnych wojsk oblegających miasto. Po pożarze miasta w 1767 roku część murów rozebrano by pozyskać materiał budowlany, dalsze rozbiórki prowadzono także w XIX wieku.
Architektura
Obwarowania miejskie otrzymały w planie kształt owalu, wydłużonego na linii wschód – zachód, stykającego się z zamkiem w narożniku południowo – zachodnim. Od południa na całej długości zabezpieczeniem miasta była meandrująca rzeka Skora, z której na zachodzie poprowadzono kanał młyński i fosę oddzielającą zamek od miasta. Pośrodku Chojnowa przebiegał podłużny rynek z kościołem farnym przy wschodnim krańcu, który nie znajdował się bezpośrednio przy obwarowaniach, ale był od nich oddzielony działkami zabudowy miejskiej. Chojnów prawdopodobnie nie posiadał uliczki podmurnej.
Do budowy muru obronnego posłużyły kamienie bazaltowe wydobywane w kamieniołomie znajdującym się w południowo – wschodniej części miasta. Posiadały około 1,8 – 1,9 metra grubości w przyziemiu oraz około 5,5 metra wysokości. Zwieńczone były chodnikiem dla obrońców oraz blankowanym przedpiersiem. Pierścień murów wzmocniony był od XV wieku nielicznymi basztami wykuszowymi i chroniony poprzedzającą go głęboką fosą wypełnioną wodą. W północnej części obwodu usytuowana została baszta Tkaczy o wysokości około 15 metrów, wzniesiona z czerwonej cegły na planie kwadratu.
Do miasta prowadziły dwie bramy: Górna zwana także Bolesławiecką, usytuowana w zachodniej części miasta, w pobliżu zamku, i brama Dolna, nazywana też Legnicką, znajdująca się we wschodniej części Chojnowa. Dodatkowo komunikację z racji dużej długości miasta ułatwiać musiały dwie furty: południowa (Łaziebna), skierowana w stronę rzeki, oraz północna. Główne bramy znajdowały się na przedłużeniu długiego rynku, z którym łączyły się w narożnikach za pomocą krótkich ulic. Do furt prowadziły boczne, poprzeczne, węższe uliczki.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowały się nieliczne fragmenty muru miejskiego przy ul. Królowej Jadwigi oraz przy ul. Chmielnej. Najokazalszy zachowany element obwarowań stanowi baszta Tkaczy, obecnie zwieńczona renesansową attyką, oraz przetrwały w swej pierwotnej wysokości fragment murów połączonych z tzw. „Domem Kata” przy ul. Grotgerra.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005.
Przyłęcki M., Miejskie fortyfikacje średniowieczne na Dolnym Śląsku. Ochrona, konserwacja i ekspozycja 1850 – 1980, Warszawa 1987.
Przyłęcki M., Mury obronne miast Dolnego Śląska, Wrocław 1970.