Historia
Pierwsze budowle na wzgórzu Schlossberg wzniesione zostały około XI/XII wieku, nie ma jednak pewności czy była to architektura sakralna, czy też obronna, bowiem w XIV stuleciu na ich miejscu wybudowany został okazały gotycki kościół oraz wolnostojąca wieża obronna, a samo wzgórze zostało ufortyfikowane. Okoliczne tereny zajęte zostały przez Turków po upadku Peczu w 1543 roku. Zniszczony kościół najeźdźcy przekształcili w meczet i zamek, wykorzystywany do czasu odzyskania Nádasd przez chrześcijan około 1686 roku. W ciągu kolejnych stuleci porzucona budowla popadła w całkowitą ruinę.
Architektura
Kościół zbudowany został na wzgórzu górującym nad doliną strumienia Öreg, po przeciwnej stronie biskupiej siedziby, a po wschodniej stronie osady Nádasd. Była to budowla o trójnawowym korpusie konstrukcji halowej, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium po stronie wschodniej (pięć boków ośmioboku), do którego od północy przystawiona była nieduża, prostokątna zakrystia. Całość opięta była przyporami, w narożnikach usytuowanymi pod skosem, za wyjątkiem nietypowych prostopadłych w stosunku do osi kościoła wschodnich przypór korpusu nawowego.
Wraz z kościołem zbudowana została przed jego fasadą zachodnią wolnostojąca wieża na planie czworoboku, wzmocniona w zachodnich narożnikach dwoma ukośnie położonymi przyporami. Zarówno ona jak i kościół objęta została obwodem kamiennego muru, poprowadzonego wzdłuż krawędzi stoków wzgórza, zakreślającego owalny, wydłużony w planie kształt. Wjazd na przykościelny dziedziniec prowadził od strony wschodniej, prawdopodobnie poprzez kolejną czworoboczną, niedużą wieżę z przejazdem w przyziemiu.
Stan obecny
Kościół i jego obwarowania znajdują się dziś w stanie daleko posuniętej ruiny. Układ budowli pozostaje czytelny dzięki nadbudowanym przez archeologów murom przyziemia, jedynie północno – zachodni narożnik korpusu nawowego posiada mury wraz z pojedynczym oknem o kilkumetrowej wysokości.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kósa P., Múltidéző séta Mecseknádasdon, “Várak, kastélyok, templomok”, kötetszám április, Pécs 2013.
Sándor M., A mecseknádasdi Szent István-templom kutatása, „Janus Pannonius Múzeum Évkönyve”, 16 (1971), Pécs 1972.