Historia
Kościół we wsi Kiskallos, w XV wieku połączonej z osadą Kehida, zbudowany został pod koniec XIII wieku. W 1333 roku odnotowano jego plebana na liście papieskiej dziesięciny, a sam kościół po raz pierwszy wspomniany został w źródłach pisanych w testamencie Miklósa, syna Karacsa, z 1341 roku. Odnotowano w nim, iż Miklós zostawił majątek w Kallos swojej żonie, a na jego terenie znajdował się murowany kościół pod wezwaniem św. Mikołaja. Został on zniszczony w trakcie wojen z Turkami z XVI – XVII wieku, a następnie odbudowany na początku XVIII wieku. Użytkowano go aż do czasu budowy nowego kościoła parafialnego w Kehidzie, a następnie wykorzystywano jako kaplicę cmentarną, będącą w posiadaniu rodziny Deák. Badania i renowacja budynku miały miejsce w latach 1973 – 1975, kiedy to odzyskał on swój pierwotny, późnoromański charakter.
Architektura
Kościół zbudowano na szczycie wzgórza pośród równiny zalewowej rzeki Zala. Była to bardzo mała budowla składająca się z nawy na planie zbliżonym do prostokąta o długości 9,7 metra i szerokości 5,8 metra, zamkniętej na wschodzie podkowiastą apsydą. Elewacje zewnętrzne ozdobiono jedynie fryzem utworzonym z dwóch rzędów ustawionych na ukos cegieł. Poniżej niego przebito bardzo małe, półkoliście zamknięte okna o obustronnych rozglifieniach. Dwa takie otwory przebito w ścianie południowej nawy, dwa kolejne doświetliły apsydę od południa i wschodu. Elewacja północna zgodnie ze średniowieczną tradycją budowlaną pozostała bez żadnego otworu, gdyż prosty, półkoliście zamknięty portal wejściowy także osadzono w ścianie południowej. Wnętrze nawy przykryte było stropem lub otwartą więźbą dachową, apsyda zaś półkopułą.
Stan obecny
Na skutek prac renowacyjnych z lat 70-tych XX wieku zrekonstruowana została konstrukcja dachowa z okresu Arpadów i ponownie otwarty romański portal z półkolistym zamknięciem w południowej ścianie. Ponadto w nawie i prezbiterium odrestaurowano małe, półokrągłe okienka, a na zewnętrznych elewacjach fryz. Dzięki temu kościół jest dziś malowniczą, późnoromańską budowlą, pozbawioną większych nowożytnych zniekształceń.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Valter I., A magyar keresztény államiság építészeti emlékei a Dél-Dunántúlon – Zala, Somogy, Tolna megyében [w:] Kereszténység és államiság Baranyá, Pécs 2000.
Strona internetowa sulinet.hu, Szent Péter örökében.