Fegyvernek – kościół parafialny

Historia

   Pierwszy dokument wzmiankujący nazwę wsi Fegyvernek utworzony został w 1212 roku. W XIV-XV wieku była to dobrze prosperująca osada przy komorze celnej na lewym brzegu rzeki Tisza, a od 1430 roku była miastem targowym z prawem do organizowania jarmarków. W ośrodku tym musiał już wówczas funkcjonować kościół, choć późnogotycka murowana budowla sakralna wzniesiona została dopiero około 1480 roku. Uległa ona zniszczeniu wraz z osadą pod koniec okupacji tureckiej. W latach 1686 – 1687 Fegyvernek zostało doszczętnie spustoszone przez wojska chanów tatarskich, a na przestrzeni kolejnych lat osada wyludniła się. Pod koniec XVIII i na początku XIX wieku na jej miejscu znajdowały się nieużytki, kościół zaś znajdował się w ruinie.

Architektura

   Późnogotycki kościół był budowlą jednonawową, długości około 24 metrów i szerokości 21 metrów. Nie miał wyróżnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium, natomiast na wschodzie przypuszczalnie kończył się nietypową, zaobloną ścianą. Po stronie zachodniej z nawą sąsiadowała dwupiętrowa, masywna wieża o wysokości około 16 metrów, wzniesiona na planie czworoboku, z cegły i bloków obciosanego kamienia wykorzystanego głównie do wzmocnienia narożników i utworzenia detali architektonicznych. Wieża opięta została od zachodu dwoma wysokimi przyporami i osadzona na cokole. Wyżej kondygnacje rozdzielono gzymsami kordonowymi, a elewacje przepruto licznymi otworami maczulcowymi, śladami po ustawianych w trakcie budowy rusztowaniach. Okna pierwszego piętra miały formę wąskich szczelin, dopiero nieco szersze były otwory na drugim piętrze. W przyziemiu utworzono kruchtę, dostępną z zewnątrz ostrołucznym, sfazowanym portalem i otwartą po przeciwnej stronie podobnym portalem umieszczonym w odcinkowo zwieńczonej wnęce otwierającej się na nawę. Obydwa piętra wieży połączone były przejściami z poddaszem nad nawą kościoła.

Stan obecny

   Do czasów współczesnych z późnogotyckiego kościoła zachowała się masywna wieża, stojąca pośrodku cmentarza w zachodniej części Fegyvernek. Wyremontowana, nie posiada ona większych zniekształceń nowożytnych, ale po korpusie nawowym nie pozostały widoczne gołym okiem ślady. Wejście na piętra wieży najpewniej nie jest możliwe.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Kiszelovics I., Fegyvernek településképi arculati kézikönyv, Fegyvernek 2017.
Mezey A., A készülô Jász-Nagykun-Szolnok megyei Lapidarium Hungaricum kötet elômunkálatairól és eddigi tapasztalatairól, „Ars hungarica”, 2/2015.