Historia
Kościół zbudowany został w trzeciej ćwierci XIII wieku, w osadzie należącej do nieodległego opactwa benedyktyńskiego w Tihany, pod którego patronatem funkcjonował. Nie pozostawił on śladów w źródłach pisanych, choć miejscową wieś wspominano już w 1211 roku (także w 1093 roku, choć dokument ten uznany jest za późniejszy falsyfikat). W XIV wieku późnoromański kościół poddany został gotyckiej przebudowie, w trakcie której wzniesiono nowe prezbiterium i zakrystię. W takim stanie funkcjonował do czasu zniszczenia w 1552 roku, kiedy to Turcy zajęli Veszprém i spustoszyli rejon Balatonu.
Architektura
W swej najstarszej formie kościół składał się jednonawowego korpusu na planie prostokąta oraz z prezbiterium o nieznanej formie, być może w postaci apsydy. Gotycka przebudowa usunęła pierwotne prezbiterium, a na jego miejscu wzniesiono nowe, czworoboczne, węższe i krótsze niż nawa, z dostawioną od północy zakrystią o tej samej długości. Możliwe, iż kościół posiadał także niewielką wieżę w części zachodniej nawy. Całość otoczona była owalnym w planie murem, zapewne wyznaczającym obszar przykościelnego cmentarza.
Wejście do kościoła wiodło od zachodu przez umieszczony na osi portal, prawdopodobnie w okresie gotyku zaopatrzony w trójkątną wimpergę. Nad nim znajdował się nieduży okulus, a partię szczytową oddzielono profilowanym gzymsem oraz fryzem arkadkowym, dekorowanym w każdym wybrzuszeniu trzema guzami.
Wewnątrz nawy jej zachodnia część wypełniona była podsklepioną emporą, tworzącą trzy arkady oparte na dwóch masywnych, czworobocznych filarach, ewentualnie kolistych w przekroju kolumnach z czworobocznymi bazami. Wejście na piętro empory musiało prowadzić drewnianymi schodami wprost z nawy, gdyż nie umieszczono żadnych schodów w grubości murów obwodowych. Empora mogła też być połączona z niewielką wieżą nad zachodnią częścią nawy, na co wskazywałyby liczne analogie z innych podobnych budowli. W środku prezbiterium w jednej ze ścian umieszczono późnogotyckie pastoforium.
Stan obecny
Kościół znajduje się dziś w stanie trwałej ruiny, zabezpieczonej i lekko nadbudowanej w trakcie prac renowacyjnych w 1958 roku. W najlepszym stanie przetrwały mury obwodowe korpusu nawowego, a zwłaszcza zachodnia ściana szczytowa z widocznym otworem okulusa i późnoromańskim fryzem. Ściany gotyckiego prezbiterium i zakrystii niestety są już dziś dużo niższe. Jedyny dobrze zachowany ich detal architektoniczny, późnogotyckie pastoforium, przeniesiony został do muzeum Tihany. Jeszcze w XIX wieku na zachodniej fasadzie znajdować się miał mocno zatarty wizerunek św. Krzysztofa, lecz został on zniszczony albo ukradziony. Obok ruin kościoła zobaczyć można romański kamień ołtarzowy (stipes), przypuszczalnie pochodzący ze starszego prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Koppány T., A Balaton-felvidék románkori templomai, „A Veszprém Megyei Múzeumok Közleményei 1”, Veszprém 1963.
Gyurkó J., Árpád-kori templomok a Kárpát-medencében, Gyál 2006.