Historia
Kościół w Warren prawdopodobnie zbudowany został pod koniec XIII wieku, być może na miejscu wcześniejszej świątyni. W początkowym okresie funkcjonowania znajdował się pod patronatem biskupów z St Davids. Niedługo później został przez nich oddany wraz z parafią Williamowi Haroldowi z Haroldstone, lokalnemu właścicielowi ziemskiemu. W XIV i XV wieku świątynię stopniowo rozbudowywano. W XVIII wieku kościół znajdował się w tak złym stanie, iż w 1770 roku zburzono nawę północną. W 1855 roku sytuacja budowli nadal nie przedstawiała się dobrze, w związku z czym przeprowadzono jej gruntowną renowację. Na zakończenie prac, w 1870 roku, na wieży zamontowano nową iglicę.
Architektura
Kościół zbudowany został na łagodnym stoku, opadającym ku przybrzeżnej nizinie na południu. Początkowo składał się z prostokątnej w planie, pojedynczej nawy o wymiarach około 13,4 x 5,6 metra, usytuowanego po stronie wschodniej niższego, krótszego, także prostokątnego prezbiterium, wielkości 10 x 4,9 metra, oraz południowej kaplicy, czy też ramienia transeptu, posiadającego wymiary około 4,7 x 3,3 metra. Jako że prawdopodobnie północne ramię nie zostało zbudowane, całość kościoła nie miała kształtu krzyża łacińskiego.
W XIV wieku do południowej ściany nawy przystawiona została przed wejściem kruchta, zaś w XV wieku wybudowana została nawa północna. Ponadto od zachodu usytuowano smukłą czworoboczną wieżę na rzucie czworoboku wielkości około 5,8 x 4,3 metra. Stała się ona najbardziej wyróżniającym elementem budowli. W przyziemiu opięto ją cokołem o pochyłych elewacjach, ale bez gzymsu kordonowego. W koronie murów została zwieńczona przedpiersiem osadzonym na wspornikach i być może już w średniowieczu iglicą (drewnianą). Od strony północno – zachodniej zaopatrzono ją w lekko wystającą z bryły klatkę schodową.
Wejście do kościoła umieszczono w typowym miejscu, mianowicie w zachodniej części południowej ściany nawy, gdzie osadzono ostorłuczny, fazowany portal. Pierwotne okna kościoła najpewniej były niewielkiej i średniej wielkości, ostrołucznie zamknięte, być może zwieńczone popularnymi w XIII i XIV wieku trójliśćmi. Część z nich, na przykład w ścianie wschodniej, mogła by rozmieszczona w formie triady. Wnętrze dużej części kościoła (nawa, południowa kaplica, kruchta, przyziemie wieży) zostało podsklepione ostrołucznymi kolebkami.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego mury obwodowe wszystkich średniowiecznych elementów, za wyjątkiem nawy północnej i mocniej przemurowanego prezbiterium. Niestety umieszczone w kościele dziś okna są w większości efektem wiktoriańskiej renowacji, podobnie jak wieńcząca wieżę XIX-wieczna iglica. Wewnątrz przebudowana została arkada tęczy i arkada południowego ramienia transeptu, ale zachowały się kolebki w nawie, kruchcie, kaplicy i przyziemiu wieży.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Barker T.W., Green F., Pembrokeshire Parsons, „West Wales historical records”, 4/1914.
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.