Historia
Kościół w Warren prawdopodobnie powstał pod koniec XIII wieku, być może na miejscu wcześniejszej świątyni. Niedługo później został on wydzierżawiony wraz z parafią Williamowi Harold z Haroldstone, lokalnemu właścicielowi ziemskiemu. W XIV i XV wieku świątynię stopniowo rozbudowywano. W XVIII wieku kościół znajdował się w tak złym stanie, iż w 1770 roku zburzono nawę północną. W 1855 roku sytuacja budowli nadal nie przedstawiała się dobrze, w związku z czym przeprowadzono jej gruntowną renowację. Na zakończenie prac, w 1870 roku, na wieży zamontowano nową iglicę.
Architektura
Kościół początkowo składał się z prostokątnej w planie, pojedynczej nawy o wymiarach 13,4 x 5,6 metra, niższego, krótszego, także prostokątnego prezbiterium po stronie wschodniej, wielkości 10 x 4,9 metra, oraz południowej kaplicy, zwanej w angielskiej literaturze południowym transeptem, posiadającej wymiary 4,7 x 3,3 metra. Jako że prawdopodobnie północne ramię nie zostało zbudowane, całość kościoła nie miała kształtu krzyża łacińskiego.
W XIV wieku do południowej ściany nawy przystawiona została przed wejściem kruchta, zaś w XV wieku wybudowana została nawa północna, a od zachodu usytuowano smukłą czworoboczną wieżę na rzucie czworoboku wielkości 5,8 x 4,3 metra. Stała się ona najbardziej wyróżniającym elementem budowli. Została zwieńczona przedpiersiem osadzonym na wspornikach i być może już w średniowieczu iglicą (drewnianą). Od strony północno – zachodniej zaopatrzono ją w lekko wystającą z bryły klatkę schodową.
Pierwotne okna kościoła najpewniej były niewielkiej i średniej wielkości, ostrołucznie zamknięte, być może zwieńczone popularnymi w XIII i XIV wieku trójliśćmi. Część z nich, na przykład w ścianie wschodniej, mogła by umieszczana w triady. Wnętrze dużej części kościoła (nawa, południowa kaplica, kruchta, przyziemie wieży) zostało podsklepione ostrołucznymi kolebkami.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego mury obwodowe wszystkich średniowiecznych elementów, za wyjątkiem nawy północnej i mocniej przemurowanego prezbiterium. Niestety umieszczone w kościele dziś okna są w większości efektem wiktoriańskiej renowacji, podobnie jak wieńcząca wieżę XIX-wieczna iglica. Wewnątrz przebudowana została arkada tęczy i arkada południowego ramienia transeptu, ale zachowały się kolebki w nawie, kruchcie, kaplicy i przyziemiu wieży.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Mary’s church, Warren.
Strona internetowa warren-church.org.uk, History of Warren, The Church of St Mary.