Historia
Kościół św. Mikołaja został wzniesiony na początku XIV wieku. Możliwe jest, iż dokonano wówczas odbudowy wcześniejszej świątyni, która spłonęła w 1296 roku w trakcie pożaru osady podpalonej przez Walijczyków (jako datę pożaru podawana jest też połowa XIII wieku). Brak jednak wyraźnych dowodów architektonicznych na XIII-wieczną genezę świątyni, stylistycznie wszystkie jej elementy datować można na XIV stulecie.
W 1792 roku odnotowano, iż podczas burzy częściowo zawaliła się wieża. Odbudowa, zwłaszcza iglicy, miał miejsce zapewne jeszcze w tym samym roku. W 1893-1894 i 1903 roku kościół przeszedł renowację, która na szczęście nie wprowadziła większych zmian.
Architektura
Kościół został zbudowany z czerwono – szarego piaskowca. Pierwotnie składał się z trójnawowego, pięcioprzęsłowego korpusu w formie bazyliki, prostokątnego prezbiterium od strony wschodniej, czworobocznej wieży po stronie zachodniej oraz kruchty przy nawie południowej, prawdopodobnie dobudowanej pod koniec XVI wieku.
Nawy boczne zostały przedłużone bocznymi pomieszczeniami do wysokości zachodniej ściany wieży, która została zwieńczona strzelistą iglicą, a w jej elewacji zachodniej umieszczono portal wejściowy i duże, ostrołuczne okno z czterodzielnym maswerkiem. Na szczycie czworobocznej partii wieży osadzono przedpiersie zwieńczone krenelażem, raczej o funkcji dekoracyjno – reprezentacyjnej niż obronnej. Ściany naw bocznych wsparto uskokowymi przyporami na linii podziałów przęseł, pomiędzy którymi przepruto wąskie, rozglifione do wnętrza, zamknięte trójliśćmi okna (oprócz ślepego skrajnego przęsła wschodniego nawy południowej). Podobne okna umieszczone zostały w ścinach nawy głównej (clerestorium). Dodatkowo trójdzielne, ostrołuczne okna doświetliły nawy boczne od strony wschodniej.
Wewnątrz kościoła prezbiterium od nawy oddzielone było niską, profilowaną arkadą o prawie trójkątnym zwieńczeniu, natomiast nawy porozdzielano ostrołucznymi arkadami opartymi na ośmiobocznych filarach. Żadna część kościoła nie została zasklepiona, wszędzie, pomimo zastosowania przypór zastosowano drewniane stropy.
Stan obecny
Większość widocznego obecnie kościoła to efekt prac średniowiecznych budowniczych, za wyjątkiem iglicy wieży odbudowanej pod koniec XVIII wieku i przebudowanego w XIX wieku prezbiterium, kiedy to podwyższono także nieco arkadę łuku tęczowego (jego profilowanie jest zbliżone do oryginalnego). Pomimo przebudowy w prezbiterium zachowała się pierwotna piscina w ścianie południowej. Co wyjątkowe na terenie Walii, większość licznych okien kościoła posiada oryginalne, nie wymienione w XIX wieku ościeża, nie licząc tych umieszczonych w prezbiterium. Wymianie poddano natomiast cały strop w korpusie i części prezbiterialnej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Nicholas A Grade I Listed Building in Trellech United (Tryleg Unedig), Monmouthshire.
Strona internetowa wikipedia.org, Church of St Nicholas, Trellech.