Historia
Zamek zbudowany został w pierwszych latach XII wieku z inicjatywy miejscowego rodu Sully. Krótko po wzniesieniu drewniano – ziemnych obwarowań, w czasach earla Roberta of Gloucester, zamek wzmocniono murowanym donżonem. Pierwszy członek miejscowej rodziny, Walter de Sully, pojawił się w źródłach pisanych w latach 1190 – 1214. Prawdopodobnie w jego czasach rozpoczęto gruntowną przebudowę zamku, kontynuowaną pod koniec XIII stulecia i na początku XIV wieku. W 1314 roku Sully było w posiadaniu niejakiego Raymonda de Sully, ale gdy zmarł on w 1317 roku jako ostatni z rodu, zamek przypadł w drodze koligacji małżeńskich rodzinie Braose. Około połowy XIV wieku w posiadanie zamku drogą kupna wszedł Despenser, lord Glamorgan. Po nim właścicielami byli kolejni lordowie, ale w bliżej nieznanym okresie schyłku średniowiecza miejscowe centrum administracyjne przeniesione zostało do Middleton, a zamek wpierw podupadł a ostatecznie został porzucony.
Architektura
Zamek wzniesiony został w odległości około 400 metrów od wybrzeża Kanału Brystolskiego, na płaskim terenie pozbawionym naturalnych warunków obronnych. Pierwotnie było to zbliżone w planie do okręgu założenie o średnicy około 53 metrów, uformowane przez obwód suchej fosy i ziemnego wału, najpewniej zwieńczonego jakąś formą palisady lub częstokołu (był więc to jeden z największych wczesnych zamków na terenie Glamorgan). Wewnątrz najstarsze zabudowania były wyłącznie konstrukcji drewnianej.
Przed połową XII wieku obwarowania zostały rozbudowane poprzez wzmocnienie wału kamiennym oblicowaniem, układanym bez użycia zaprawy. Ponadto w północnej części dziedzińca, tuż przy wewnętrznej części obwałowań, wzniesiono prostokątny w planie, kamienny donżon. Kolejne cztery murowane budynki usytuowano w południowej części dziedzińca, na miejscu starszych konstrukcji drewnianych. Miały one kształty zbliżone do prostokątów z zaokrąglonymi narożnikami. Donżon posiadał masywne mury grubości od 2,1 metra (ściana zachodnia), poprzez 2,7 metra (ściana południowa i północna) do 3,6 metra (ściana wschodnia). Całkowite wymiary w planie wynosiły 19 x 11,5 metra, były więc zbliżone do pobliskich donżonów w Kenfig czy Dinas Powys. W grubszym murze wschodnim przypuszczalnie mieściły się schody, natomiast w narożniku północno – wschodnim ryzalit latrynowy.
W pierwszej połowie XIII wieku zamek został gruntownie przebudowany. Pozostawiono jedynie donżon, który odtąd otoczony był pięciobokiem kamiennych murów obronnych o wymiarach około 65 x 60 metrów. Nie było to proste i najczęściej przeprowadzane zastąpienie obwarowań drewniano – ziemnych (jak np. w Ogmore i Coity), ale znaczne powiększenie zamku i nadanie mu nowej formy, która wymagała zasypania starego przekopu i zniwelowania wału. Nowy mur miał jedynie 1,5 metra grubości i brakowało mu flankujących baszt. Jedynie w narożniki północne wstawiono dwie czworoboczne wieże (10 x 6 metrów każda), które jednak nie wystawały poza kurtyny muru. Obok jednej z nich, w północnej części kurtyny zachodniej, utworzono bramę, prawdopodobnie umieszczoną w niewielkim budynku bramnym.
Zabudowania wewnętrzne zamku zgromadzone były głównie w jego południowo – zachodniej części, gdzie prawdopodobnie wydzielono najważniejszą część założenia, a pozostałą przeznaczono na podzamcze. Spośród budynków wielkością wyróżniał się dom południowo – zachodni, być może pełniący rolę kuchni. Około początku XIV wieku we wschodniej części wzniesiono podłużny budynek auli (hall), usytuowany prostopadle do donżonu, przeznaczony na najbardziej reprezentacyjną komnatę Sully. Wraz z nim powstały trzy pomieszczenia w zachodniej części dziedzińca.
Stan obecny
Zamek Sully nie zachował się do czasów współczesnych, a co więcej teren na którym był wybudowany po zakończeniu badań archeologicznych w 1969 roku zastawiony został współczesnymi domami. W pobliżu znajduje się jedynie średniowieczny kościół św. Jana.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Davis P.R., Forgotten Castles of Wales and the Marches, Eardisley 2021.
Glamorgan early castles, Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales, London 1991.
Salter M., The castles of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.