Historia
Zamek zbudowany został w pierwszych latach XII wieku z inicjatywy miejscowego rodu Sully. Krótko po wzniesieniu drewniano – ziemnych obwarowań, w czasach earla Roberta of Gloucester, zamek wzmocniono murowanym donżonem. Pierwszy członek miejscowej rodziny, Walter de Sully, pojawił się w źródłach pisanych w latach 1190 – 1214. Prawdopodobnie w jego czasach rozpoczęto gruntowną przebudowę zamku, kontynuowaną pod koniec XIII stulecia i na początku XIV wieku. W 1314 roku Sully było w posiadaniu niejakiego Raymonda de Sully, ale gdy zmarł on w 1317 roku jako ostatni z rodu, zamek przypadł w drodze koligacji małżeńskich rodzinie Braose. Około połowy XIV wieku w posiadanie zamku drogą kupna wszedł Despenser, lord Glamorgan. Po nim właścicielami byli kolejni lordowie, ale w bliżej nieznanym okresie schyłku średniowiecza miejscowe centrum administracyjne przeniesione zostało do Middleton, a zamek wpierw podupadł a ostatecznie został porzucony.
Architektura
Zamek wzniesiony został w odległości około 400 metrów od wybrzeża Kanału Brystolskiego, na płaskim terenie pozbawionym naturalnych warunków obronnych. Pierwotnie było to zbliżone w planie do okręgu założenie o średnicy około 53 metrów, uformowane przez obwód suchej fosy i ziemnego wału, najpewniej zwieńczonego jakąś formą palisady lub częstokołu (był więc to jeden z największych wczesnych zamków na terenie Glamorgan). Wewnątrz najstarsze zabudowania były wyłącznie konstrukcji drewnianej.
Przed połową XII wieku obwarowania zostały rozbudowane poprzez wzmocnienie wału kamiennym oblicowaniem, układanym bez użycia zaprawy. Ponadto w północnej części dziedzińca, tuż przy wewnętrznej części obwałowań, wzniesiono prostokątny w planie, kamienny donżon. Kolejne cztery murowane budynki usytuowano w południowej części dziedzińca, na miejscu starszych konstrukcji drewnianych. Miały one kształty zbliżone do prostokątów z zaokrąglonymi narożnikami. Donżon posiadał masywne mury grubości od 2,1 metra (ściana zachodnia), poprzez 2,7 metra (ściana południowa i północna) do 3,6 metra (ściana wschodnia). Całkowite wymiary w planie wynosiły 19 x 11,5 metra, były więc zbliżone do pobliskich donżonów w Kenfig czy Dinas Powys. W grubszym murze wschodnim przypuszczalnie mieściły się schody, natomiast w narożniku północno – wschodnim ryzalit latrynowy.
W pierwszej połowie XIII wieku zamek został gruntownie przebudowany. Pozostawiono jedynie donżon, który odtąd otoczony był pięciobokiem kamiennych murów obronnych o wymiarach około 65 x 60 metrów. Nie było to proste i najczęściej przeprowadzane zastąpienie obwarowań drewniano – ziemnych (jak np. w Ogmore i Coity), ale znaczne powiększenie zamku i nadanie mu nowej formy, która wymagała zasypania starego przekopu i zniwelowania wału. Nowy mur miał jedynie 1,5 metra grubości i brakowało mu flankujących baszt. Jedynie w narożniki północne wstawiono dwie czworoboczne wieże (10 x 6 metrów każda), które jednak nie wystawały poza kurtyny muru. Obok jednej z nich, w północnej części kurtyny zachodniej, utworzono bramę, prawdopodobnie umieszczoną w niewielkim budynku bramnym.
Zabudowania wewnętrzne zamku zgromadzone były głównie w jego południowo – zachodniej części, gdzie prawdopodobnie wydzielono najważniejszą część założenia, a pozostałą przeznaczono na podzamcze. Spośród budynków wielkością wyróżniał się dom południowo – zachodni, być może pełniący rolę kuchni. Około początku XIV wieku we wschodniej części wzniesiono podłużny budynek auli (hall), usytuowany prostopadle do donżonu, przeznaczony na najbardziej reprezentacyjną komnatę Sully. Wraz z nim powstały trzy pomieszczenia w zachodniej części dziedzińca.
Stan obecny
Zamek Sully nie zachował się do czasów współczesnych, a co więcej teren na którym był wybudowany po zakończeniu badań archeologicznych w 1969 roku zastawiony został współczesnymi domami. W pobliżu znajduje się jedynie średniowieczny kościół św. Jana.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Davis P.R., Forgotten Castles of Wales and the Marches, Eardisley 2021.
Salter M., The castles of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
The Royal Commission on Ancient and Historical Monuments of Wales, Glamorgan Early Castles, London 1991.