Historia
Pierwsza wzmianka o kościele, pierwotnie pod wezwaniem św. Gwynoga, pojawiła się w 1259 roku, kiedy to wspomniany został miejscowy proboszcz. Budowla wzniesiona została zapewne jeszcze w XII wieku, a w XIII i XIV wieku powiększona o transept i kruchtę. W XV stuleciu przypuszczalnie przedłużona została nawa i dobudowana wieża. Patronat nad świątynią pełnili wpierw benedyktyni z Monkton, a następnie kanonicy z St Davids. W XIX stuleciu lord Cawdor przeprowadził renowację kościoła.
Architektura
Kościół w średniowieczu składał się z wyjątkowo długiej, prostokątnej nawy, o aż 17,4 metrach długości przy 5 metrach szerokości. Po jej wschodniej stronie wybudowano węższe i krótsze, lecz także prostokątne prezbiterium wielkości 7 x 4,4 metra, zaś w zachodnią część częściowo wtopiono wyniosłą, smukłą wieżę o bokach długości około 6,4 metrów. Przy wschodniej części nawy utworzono transept z krótkim ramieniem południowym wielkości 4 x 3,3 metra oraz ramieniem północnym o nieznanej długości. Pomiędzy transeptem a prezbiterium utworzono wąskie, ukośne przejście (squint). Wejście do nawy wiodło od południa, gdzie dobudowana została czworoboczna kruchta.
Wieża uzyskała formę typową dla wież regiony Pembrokeshire, a więc z murami lekko zwężającymi się w górnych partiach, zakończonymi wydatnym, blankowanym przedpiersiem osadzonym na konsolach. Trzy piętra wieży skomunikowano klatką schodową z 75 stopniami, osadzoną w narożniku południowo – zachodnim i wysuniętą z fasady płytkim ryzalitem. Podobnie jak główna część wieży zakończono ją przedpiersiem umocowanym na konsolach. Obronnego charakteru nadawały jej wąskie otwory szczelinowe, utworzone na wszystkich kondygnacjach za wyjątkiem najwyższej, na której znajdowały się dzwony.
Stan obecny
Kościół w większości zachował średniowieczną formę i układ, jedynie zakrystia po północnej stronie prezbiterium jest w całości tworem nowożytnym. Niestety większość otworów okiennych została przekształcona w czasie wiktoriańskiej renowacji. Pierwotne, choć odnowione okno zachowało się we wschodniej ścianie prezbiterium, a kolejne także w wieży. Wewnątrz przetrwała czasza XII-wiecznej chrzcielnicy, oraz średniowieczna kolebka w nawie (środkowe i wschodnie przęsła z XIII/XIV wieku, zachodnie z XV stulecia).
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Twynnell’s church – St Twynnell’s.