Historia
Kościół w St Fagans został wzniesiony w XII wieku, choć po raz pierwszy odnotowano go w źródłach dopiero w 1301 roku. W XIV wieku został przebudowany i powiększony. W XV stuleciu dobudowano kruchtę i wymieniono na nową więźbę dachową. W XVII wieku przebudowana została wieża, którą dodatkowo w 1730 roku podwyższono w trakcie ówczesnej renowacji. Cała budowla została odrestaurowana w latach 1859-1860 i powiększona o nawę północną oraz zakrystię. Od tamtego czasu nie przeprowadzano już większych zmian, jedynie w 1985 roku naprawiona została wieża, a w 1991 prezbiterium.
Architektura
Średniowieczny kościół składał się z prostokątnej w planie nawy i prostokątnego prezbiterium po wschodniej stronie. Od zachodu dodana została czworoboczna, niższa niż obecnie, wieża. Pod koniec średniowiecza przy południowym wejściu do kościoła dobudowana została kruchta. Pierwotne romańskie okna były rozglifionymi, półkoliście zamkniętymi otworami o niewielkich prześwitach. Gotyckie okna były dość wąskie, ale wysokie, zwieńczone mocnymi ostrołukami. W okresie późnego gotyku elewacje przepruto dużymi oknami ostrołucznymi wypełnionymi dwu i trójdzielnymi maswerkami z arkadowymi obramieniami osadzonymi na konsolach o kształtach rzeźbionych głów, maszkaronów i przeróżnych bestii.
Stan obecny
Bryła średniowiecznego kościoła jest dziś zauważalnie powiększona na skutek dostawienia nawy północnej, zakrystii i podwyższenia wieży. W zachodniej części południowej ściany nawy zachowało się ostrołukowe, jednodzielne okno z XIV wieku, jednak podobne okno we wschodniej części jest już nowożytną kopią. Oryginalne okna z odnowionymi maswerkami zachowały się także w murach prezbiterium, gdzie wewnątrz obejrzeć także można sedilia i piscinę oraz więźbę dachową datowaną na XV stulecie.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Mary the Blessed Virgin A Grade II* Listed Building in St Fagans, Cardiff.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Mary’s church, St Fagans.