Historia
Kościół św. Dunwyda został wzniesiony w XII wieku jako budowla składająca się z nawy i prezbiterium. Na początku XIV stulecia została dobudowana wieża, a pod koniec tamtego stulecia kaplica Mariacka (Lady Chapel). W XV wieku przebudowane zostało prezbiterium, w kolejnym stuleciu nawa. W 1878 roku przeprowadzono renowację korpusu budynku oraz w 1907 roku przebudowę wieży.
Architektura
Kościół usytuowany został w głębokiej dolinie u stóp zamku. Pierwotnie składał się z prostokątnej w planie nawy i prostokątnego ale węższego prezbiterium od strony wschodniej. W XIV wieku po stronie zachodniej do nawy przystawiona została czworoboczna wieża. Początkowo nie była ona oskarpowana, zwieńczono ją natomiast typowym dla późnośredniowiecznej Walii przedpiersiem osadzonym na wspornikach oraz krenelażem. O wiele bardziej rzadszym posunięciem było umieszczenie podobnego przedpiersia na wspornikach wzdłuż dłuższych boków nawy. Oprócz wieży pod koniec XIV wieku dobudowany został po północno – zachodniej stronie prezbiterium prostokątny budynek kaplicy. W XVI wieku północne wejście do nawy poprzedzone zostało kruchtą.
Elewacje kościoła pierwotnie porozdzielane były niewielkimi, zapewne lancetowatymi otworami okiennymi. W XIV wieku zastąpiły je duże ostrołuczne okna wypełnione maswerkami (wschodnia ściana prezbiterium), a w XV wieku duże trójdzielne okna w czworobocznych ościeżach z maswerkami zwieńczonymi pięcioliśćmi (południowa ściana nawy). Wyjątkowe okno z siatkowanym, trójdzielnym maswerkiem w czworobocznym ościeżu osadzono we wschodniej ścianie kaplicy. Portale wejściowe umieszczono w nawie zarówno od północy jak i południa. Pojedynczy portal prowadzi także od południa do prezbiterium.
Stan obecny
Kościół stanowi na tyle ważny zabytek, iż został on wpisany do najwyższej rangi trójstopniowej listy walijskich zabytków. Zawdzięcza to pochodzącym jeszcze w okresu romańskiego murom, licznym gotyckim detalom architektonicznym, wspaniale zachowanej kaplicy przy prezbiterium oraz związkom z położonym zaraz obok zamkiem.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Donat A Grade I Listed Building in St Donat’s, Vale of Glamorgan.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Dunwyd, St Donat’s church.