Historia
Kościół św. Ffraidy (Brygidy) zbudowany został najpóźniej pod koniec XIII wieku. W tym okresie powstała jego wieża, natomiast korpus przypuszczalnie zbudowany mógł być nieco wcześniej. Cała budowla przebudowana została w XV wieku w stylistyce późnogotyckiej. W 1840 roku w Margam odnaleziony został romański portal, który wpierw osadzono w tamtejszym przytułku, a następnie z inicjatywy żony anglikańskiego plebana St Brides umieszczono w XIX-wiecznej kruchcie kościoła św. Ffraidy.
Architektura
W okresie późnego średniowiecza kościół posiadał typowy układ dla średniej wielkości wiejskich kościołów farnych. Składał się z pojedynczej nawy, dostawionego od wschodu prezbiterium, nieco węższego i niższego ale podobnie jak korpus wzniesionego na planie prostokąta, oraz z czworobocznej wieży dostawionej do fasady zachodniej i częściowo w nią wtopionej. Wieża jako wzniesiona w XIII wieku posiadała elewacje przeprute głównie przez wąskie otwory szczelinowe, jedynie najwyższe dwa piętra otrzymały nieco większe okna zamknięte trójliściami. Nawa oraz prezbiterium od północy i południa oświetlone już były od czasu przebudowy przez okna późnogotyckie, średniej wielkości, dwudzielne, zamykane pięcioliściami i łukami w ośle grzbiety. Jedyne duże okno ostrołuczne osadzono w ścianie wschodniej prezbiterium, skąd mogło oświetlać ołtarz. Wewnątrz obie główne części kościoła przykryto otwartą więźbą dachową oraz połączono arkadą tęczy o półkolistym zwieńczeniu i misternie zdobionych znakami X impostach.
Stan obecny
Kościół został gruntownie odnowiony w XIX wieku, kiedy to do oryginalnej bryły dostawiono zakrystię po północnej stronie prezbiterium oraz kruchtę przed wejściem do nawy. Ta ostatnia choć nowożytna pomieściła wspaniały romański portal zewnętrzny, prawdopodobnie pochodzący z opactwa Magram, oraz nieco skromniejszy, ale także romański portal wewnętrzny. Podobnie średniowiecznym zabytkiem jest okno wschodnie prezbiterium kościoła, wraz z XV-wiecznym witrażem i ustawionym obok gotyckim baldachimem z wnęką na figurę, lecz zostały one przeniesione z nieodległej rozebranej kaplicy Sant y Nyll. Romańskim detalem architektonicznym jest także arkada tęczy, zaś chrzcielnica pochodzi z XV wieku. W dobrym stanie przetrwała XIII-wieczna wieża kościoła.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Ffraid A Grade II Listed Building in St. Georges-super-Ely (Sain Siorys), Vale of Glamorgan.