Historia
Komandoria joannicka w Slebech, jedyna na terenie Walii, założona została między 1148 a 1176 rokiem. Miejscowe dobra nadał zakonowi Flamand o imieniu Wizo, lord Wiston oraz jego synowie Walter i Richard. Fundacja okazała się udana, przyciągnęła bowiem uwagę możnych rodów, między innymi Marshallów, earlów Pembroke. Donacje na komandorię i jej kościół były bowiem traktowane jako zamiennik brania udziału w ruchu krucjatowym, bez konieczności udawania się na daleką i niebezpieczną wyprawę. Z czasem miejscowy konwent stał się jednym z najbogatszych na terenie Walii, będąc w 1535 roku trzecim w kolejności z największymi dochodami (po opactwie Tintern i Valle Crucis), a zarazem jednym z najlepiej prosperujących domów zakonu joannitów na wyspach brytyjskich. Wielkie obszary ziem i majątków potwierdzane były przez kolejnych biskupów St Davids, między innymi biskupa Divida w drugiej połowie XII wieku, czy biskupa Anselma w 1230 roku. Dzięki zamożności komandoria w Slebech stała się sławna ze swej dobroczynności, szczególnie dla pielgrzymów podróżujących do St Davids. Pomimo tego (a może właśnie z tego powodu) w 1538 roku konwent został rozwiązany, a jego ziemie przejęte przez rodzinę Barlow. Okres reformacji przetrwał jedynie kościół klasztorny, który aż do XVIII wieku funkcjonował jako świątynia parafialna.
Architektura
Kościół klasztorny u schyłku średniowiecza osiągnął formę budowli na planie krzyża łacińskiego, składającego się z pojedynczej, prostokątnej nawy, oraz czworobocznego prezbiterium o znacznej długości. Dodatkowo nietypowo u północnej ściany nawy usytuowana została czworoboczna wieża, a na początku XVI wieku po obu stronach nawy dostawione zostały boczne kaplice o charakterze krótkiego transeptu. Przyziemie wieży pełniło rolę kruchty wejściowej do kościoła.
Wygląd zabudowań mieszkalnych i gospodarczych komandorii pozostaje nieznany, przypuszczać jedynie można, iż pośród nich znajdować się musiał dość duży dom dla gości, podróżnych i pielgrzymów o których wspominały liczne przekazy źródłowe. Dodatkowo na terenie komandorii musiały znajdować się zabudowania z dormitorium zakonników oraz ich refektarz wraz z pobliską kuchnią.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie ruiny dawnego kościoła klasztornego z niezadaszoną nawą i prezbiterium oraz przetrwałą w całości wieżą. Widoczna jest XIV-wieczna arkada tęczy i XV-wieczna arkada prowadząca do północnego ramienia transeptu, natomiast arkada przy południowym ramieniu transeptu jest wynikiem nowożytnych przekształceń. Duże wschodnie okno utraciło maswerki, natomiast okna boczne w górnych częściach naprawiano później cegłą. Na miejscu średniowiecznych zabudowań komandorii mieści się dziś XVIII-wieczna rezydencja, w której murach być może znajdują się relikty pierwotnych zabudowań.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Burton J., Stöber K., Abbeys and Priories of Medieval Wales, Chippenham 2015.
Salter M., Abbeys, priories and cathedrals od Wales, Malvern 2012.
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Old Church of St. John the Baptist A Grade II Listed Building in Haverfordwest, Pembrokeshire.