Historia
Kościół św. Dawida w Rhulen zbudowano na przełomie XIII i XIV wieku. W późniejszych latach XIV wieku został on nieco powiększony ku wschodowi, a w XV wieku ponownie przedłużony, tym razem ku zachodowi. Ostatnią większą przebudowę świątyni przeprowadzono w 1723 roku, kiedy to wymieniono okno południowe i prawdopodobnie dostawiono kruchtę. W XIX wieku kościół najwyraźniej nie wymagał wiktoriańskiej renowacji, gdyż dopiero w latach 1961-1962 odnowiono dach a w 1985 roku przemurowano ścianę zachodnią.
Architektura
Kościół wzniesiony został jako mała i bardzo prosta budowla salowa na planie prostokąta, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Układ ten zachowano pomimo dwukrotnego powiększania (przedłużania) świątyni: wpierw ku wschodowi, a następnie o parę metrów ku zachodowi. Kościół po rozbudowie wciąż posiadał w planie kształt prostokątny, choć wschodnia część ściany północnej, być może z powodu niedokładności budowniczych, otrzymała niewielki uskok muru. W okresie średniowiecza kościół zapewne nie posiadał żadnych aneksów, o ile przed wejściem nie znajdowała się prosta, drewniana kruchta.
Wnętrze kościoła rozświetlały jedynie dwa okna, po jednym od północy i południa, oraz wąska szczelina w ścianie zachodniej. Prawdopodobnie pierwotnie obydwa okna boczne były zamknięte trójliśćmi. Nietypowo budynek po przedłużeniu nie otrzymał okna w murze wschodnim (które powinno oświetlać ołtarz), być może z powodu rosnącego niegdyś w pobliżu dużego drzewa. W ścianie wschodniej utworzono natomiast głęboką na 1 metr wnękę ołtarzową, szeroką na 1,4 metra, ale zwężającą się nieco w tylnej części. Zwieńczeniem wnęki prawdopodobnie była prymitywna próba utworzenia łuku w tzw. ośli grzbiet lub rodzaj trójbocznego zamknięcia, powtórzonego także w portalu wejściowym do nawy.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego średniowieczną bryłę z paroma zmianami XVIII-wiecznymi. Te ostatnie to utworzenie wieżyczki nad zachodnią częścią korpusu, dostawienie kruchty, przekształcenie południowego okna, czy założenie nowej więźby dachowej. Dodatkowo współcześnie zachodnią część wnętrza wydzielono na zakrystię. Spośród pierwotnych detali architektonicznych zachowało się trójlistnie zamknięte okno północne, a spośród średniowiecznego wyposażenia chrzcielnica z początku XV wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kinross J., Discovering the smallest churches in Wales, Stroud 2007.
Salter M., The old parish churches of Mid-Wales, Malvern 1997.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, III County of Radnor, London 1913.