Historia
Kaplica w Rhos on Sea (wal. Llandrillo yn Rhôs) otrzymała wezwanie Trillo, świętego z VI wieku, który zbudował na przybrzeżnej wyspie swoją pustelnię. W wodę pitną zaopatrywało go źródło, które prawdopodobnie wpłynęło na decyzję o budowie miejsca odosobnienia właśnie w tym miejscu. Przez kolejne wieki studnia dostarczała wodę do chrztów, miała także długą tradycję uznawania jej wody za leczniczą. Z tego powodu przy źródle najpóźniej na początku XVI wieku wzniesiona została przez mnichów z opactwa Aberconwy murowana kaplica, być może powstała na fundamentach wcześniejszej niewielkiej budowli sakralnej. W okresie nowożytnym poddawana była remontom w 1855 i około 1892 roku. Kolejne naprawy przeprowadzono w 1935 roku, kiedy to między innymi wstawiono witraż we wschodnie okno.
Architektura
Kaplica pierwotnie znajdowała się na niewielkiej wyspie, zlokalizowanej w pobliżu wybrzeża morskiego, ale uformowanej przez rozgałęzienia ujścia rzecznego, za sprawą którego okoliczne tereny były podmokłe i bagniste (rhos w języku celtyckim oznacza bagno). Kaplica powstała jako mała salowa budowla, utworzona na planie prostokąta o wewnętrznych wymiarach 3,6 x 1,9 metra, usytuowana w pobliżu źródła wody. Krępa budowla przykryta została kamiennym dwuspadowym dachem. Pierwotnie nie była podparta przyporami. Wejście umieszczono od strony zachodniej, natomiast od wschodu i północy w ścianach przebito niewielkie otwory szczelinowe. Wewnątrz kaplica przykryta została ostrołuczną kolebką, być może powstałą na miejscu starszego, prymitywniejszego sklepienia z zachodzących na siebie schodowo kamiennych płyt.
Stan obecny
Kaplica znajduje się dziś na stałym lądzie, bowiem w okresie nowożytnym z powodu obniżenia poziomu wody wyspa zanikła. Budowla zachowała się w całości, choć pozbawiona jest detali architektonicznych, które mogłyby zostać wiarygodnie wydatowane. Wtórne zapewne są dwie północne przypory. Ponadto dach mógł mieć pierwotnie bardziej spadziste nachylenie. Wewnątrz pod ołtarzem wciąż funkcjonuje studnia nad pierwotnym źródłem. W popularnych opiniach kaplica św. Trillo uznawana jest za najmniejszą kaplicę na terenie Walii, czy też Wielkiej Brytanii.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hubbard E., Clwyd (Denbighshire and Flintshire), Frome-London 1986.
Kinross J., Discovering the smallest churches in Wales, Stroud 2007.
Martin C.H., Silvester R.J., Watson S.E., Historic settlements in Conwy, Welshpool 2014.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, IV County of Denbigh, London 1914.