Historia
Nieduża wyspa Puffin była miejscem zamieszkania dla wczesnochrześcijańskiej społeczności eremickiej już od VI wieku n.e. W XIII wieku społeczność ta została przekształcona w konwent augustiański znany pod nazwą Ynys Lannog lub Ynys Seiriol, co według średniowiecznego kronikarza Geralda z Walii oznaczać miało Wyspę Księży i odnosić się do dużej ilości mieszających tam zakonników.
W 1221 roku konwent augustiański obdarowany został przez walijskiego władcę Llywelyna ap Iorwertha dochodami z miasta Bancenyn, co było zarazem pierwszą wzmianką pisemną o klasztorze Ynys Lannog. Przywilej ten potwierdzany został w 1229 roku przez syna Llywelyna, Dafydda ap Llywelyna, po którym kilka kolejnych donacji wydanych zostało przez bratanka Dafydda, Owaina ap Gruffudda i jego brata Llywelyna ap Gruffudda. Spośród nich najważniejszym było przekazanie w 1237 roku przeorowi Puffin nieodległego klasztoru Penmon, co zapoczątkowało bliskie związki pomiędzy oboma konwentami.
W 1303 roku przeor konwentu z wyspy Puffin, Gervase de Perrouse, wciągnięty został w konflikt z dwoma augustiańskimi kanonikami, co zmusiło jego zwierzchnika, biskupa Bangor do przyjrzenia się oskarżeniom. W 1379 roku przeorem był pewien John, prawdopodobnie John de Castell, który zrezygnował ze stanowiska w 1414 roku. Kolejny przeor o imieniu John przewodzić miał konwentowi w 1433 roku. Klasztor rozwiązany został w 1536 roku na mocy decyzji parlamentu angielskiego i króla Henryka VIII Tudora.
Architektura
Klasztor założono mniej więcej pośrodku wydłużonej na linii północny – wschód, południowy – zachód wyspy, blisko skalistych i stromych skarp opadających ku południowemu brzegowi. Zajął on kształt zbliżony do owalu o wymiarach 80 x 36 metrów, otoczonego kamiennym murem z wejściem od strony południowo – zachodniej. W późniejszym etapie funkcjonowania wschodnią część założenia oddzielono od części z kościołem murem złożonym z dwóch rzędów pionowo ustawionych kamieni. Kolejne dwie kurtyny podzieliły część zachodnią na trzy części, przy czym północno – wschodnia najpewniej służyła za cmentarz.
Najważniejszym elementem klasztoru był kamienny kościół składający się z centralnej, czworobocznej wieży, krótkiej nawy o wymiarach 5,5 x 3,5 metra, prezbiterium (powiększonego w XIII wieku) i południowego transeptu czy też kaplicy. Wieża o bokach długości 2,6 metra zwieńczona została czterospadowym, kamiennym dachem, przedzielona horyzontalnie gzymsem kordonowym mniej więcej w połowie wysokości, przepruta z każdej strony niedużym, otworem okiennym (przynajmniej jeden z nich pierwotnie był dwudzielny) oraz otwarta od wschodu i zachodu półkolistymi arkadami o wysokości 2,5 oraz 2,7 metra. Podobna arkada otwierała się niegdyś także od południa na kaplicę.
Na północny – zachód od kościoła znajdowały się zabudowania, zapewne stanowiące pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze konwentu. Powstawały one co najmniej w dwóch fazach. Starsza charakteryzowała się mniejszymi kamieniami użytymi do budowy i nie przewiązaniem ich zaprawą. Budynki składały się z ulokowanych przy krawędzi stoku trzech lub czterech czworobocznych komór o szerokości około 3,6 metra i długości od 3 do 7,6 metrów. Młodsze zabudowania składały się z pomieszczeń o szerokości 3,6 – 4,5 metra przystawionych do wewnętrznej ściany północnego muru, a także częściowo nałożonych na starsze zabudowania. Były wybudowane z większego budulca, łączonego już zaprawą wapienną.
Stan obecny
Obecnie na niezabudowanej i bezludnej, a przez to trudnej do dostania się wyspie, przetrwały skromne ruiny dawnego klasztoru. Ich najbardziej rzucającym się w oczy i najlepiej zachowanym elementem jest XII-wieczna wieża, do której przylegają relikty nawy, prezbiterium i transeptu, użytkowanego w okresie nowożytnym jako zagroda. Całość jest dziś mocno zarośnięta bluszczem, lecz ogólnodostępna.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Burton J., Stöber K., Abbeys and Priories of Medieval Wales, Chippenham 2015.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Anglesey, London 1937.