Historia
Kościół św. Marii w Penmark wzniesiony został w XIII wieku. Po raz pierwszy wspominany był w 1254 roku w dokumencie szacującym jego dochody na 20 funtów rocznie. W XV lub XVI wieku do świątyni dobudowana została wieża i kruchta. W XIX wieku kościół przeszedł gruntowną, wiktoriańską renowację w trakcie której, między innymi, wymieniono większość okien.
Architektura
Kościół zbudowany został w przejściowym okresie pomiędzy romanizmem a wczesnym gotykiem. Pierwotnie składał się z prostokątnej w planie nawy i nieco węższego, prostokątnego prezbiterium po stronie wschodniej. Od strony zachodniej pod koniec średniowiecza dobudowana została czworoboczna wieża, zwieńczona przedpiersiem osadzonym na wspornikach i krenelażem. W tym samym okresie wejście do nawy od strony południowej osłonięte zostało późnośredniowieczną kruchtą. Okna kościoła pierwotnie były nieduże, dość wąskie, zwieńczone trójliśćmi, niektóre zgrupowane po dwa z małym krzyżowym, czy też czwórlistnym otworem pomiędzy głównymi prześwitami. Pod koniec średniowiecza część z nich zastąpiono dużo większymi oknami ostrołucznymi, wypełnionymi bogatymi maswerkami. Wewnatrz nawę od strony wieży otwarto bardzo wysoką ostrołuczną arkadą. Wspaniała arkada o romańskich zdobieniach we wzory w jodełkę oraz maski, ale o już gotyckim ostrołucznym zwieńczeniu, oddzielała nawę od prezbiterium. Pierwotnie nawę od prezbiterium odgradzało także lektorium z balkonem, dostępnym schodami w północnej ścianie nawy.
Stan obecny
Obecny kościół zachował mury obwodowe oraz elementy architektoniczne zarówno wczesnogotyckie jak i późnogotyckie. Wyróżniają się zwłaszcza dwie arkady otwierające nawę od wschodu i zachodu, oryginalne dwudzielne okno w południowej ścianie nawy z XIII wieku, oraz odnowione okna późnogotyckie. Wewnątrz nie ma już śladu po lektorium, lecz widoczne są schody w północnej ścianie nawy, przetrwała także chrzcielnica z XIII wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Mary A Grade II Listed Building in Rhoose, Vale of Glamorgan.
Strona internetowa crsbi.ac.uk, St Mary, Penmark, Glamorganshire.