Historia
Data budowy kościoła w Nash nie została odnotowana w przekazach pisemnych, ale początki budowli zapewne sięgały czasów anglo-normańskiego podboju z XII wieku. W XIV wieku należał on do benedyktyńskiego klasztoru Goldcliff w pobliżu Newport, pełnił też rolę świątyni parafialnej. Pod koniec XV stulecia został rozbudowany o wieżę z wyniosłą iglicą, ufundowaną przez kolegium z Eton w angielskim Berkshire, które dzierżyło miejscowe probostwo od 1450 roku. Kolejne, już wczesnonowożytne prace modernizacyjne mogły być prowadzone w XVI wieku, po rozpoczęciu działań reformacyjnych, a zwłaszcza w XVIII stuleciu, kiedy to gruntownie przemurowano nawę główną. W 1792 roku zburzono północną nawę, natomiast w 1861 roku przebudowano prezbiterium. Prace remontowe przy wieży prowadzono w 1897 roku.
Architektura
Kościół zbudowany został na płaskim terenie u ujścia rzeki Usk do Kanału Bristolskiego, pośród kilku mniejszych strumieni i łąk powstałych z osuszanych już w średniowieczu nadmorskich bagien. Pierwotnie składał się z prostokątnej, mocno wydłużonej nawy i prostokątnego, lecz prawdopodobnie niższego i węższego prezbiterium. Wieża z XV wieku została umieszczona dość nietypowo, bo przy wschodniej części północnej ściany nawy. U schyłku średniowiecza kościół powiększony został także o prostokątną w planie nawę północną.
Wieża od zewnątrz została opięta dwoma umieszczonymi pod skosem uskokowymi przyporami. Od strony południowo – wschodniej otrzymała ryzalitową wieżyczkę z klatką schodową, wzniesioną na planie czworoboku. Elewacje wieży podzielono horyzontalnie na trzy części fazowanymi gzymsami kordonowymi. We wszystkich częściach pozostawiono liczne czworoboczne otwory maczulcowe po wykorzystywanych w trakcie budowy rusztowaniach. Najwyższe piętro zwieńczono wyniosłą iglicą o ośmiobocznym przekroju, w połowie wysokości z opaską zdobioną motywami tójliści.
Wnętrze wieży nietypowo dla walijskich kościołów nie zostało skomunikowane ani z nawą główną, ani z nawą północną, czy tym bardziej z prezbiterium. Wejście do przyziemia utworzono w ścianie wschodniej, w niedużym portalu o ostrołucznym zamknięciu, fazowaniu powyżej cokołu i profilowaniu w archiwolcie, nad którą założono gzyms okapowy. Oświetlenie wieży zapewniały jednodzielne i dwudzielne na najwyższej kondygnacji okna, wszystkie o niewielkich rozmiarach, zamknięte trójlistnie. Klatkę schodową doświetliły proste szczeliny.
Stan obecny
Obecnie najcenniejszym elementem kościoła jest gotycka wieża, podczas gdy zachowana do dziś nawa i prezbiterium zostały znacznie przemurowane w XVIII-XIX wieku. Oprócz wieży najwięcej średniowiecznej tkanki znajduje się w północnej ścianie prezbiterium, gdzie przetrwało tak zwane okno trędowatych, czyli otwór pozwalający podglądać część kościoła z ołtarzem. Północna ściana nawy posiada widoczne pozostałości po istniejącej tam niegdyś nawie bocznej. Kruchta jest dodatkiem nowożytnym z XVIII wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Newman J., The buildings of Wales, Gwent/Monmouthshire, London 2000.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.