Historia
Kościół w Nant Peris (pierwotnie zwanym Llanberis) zbudowany został w XIII lub XIV wieku jako skromna i nieduża budowla, wystarczająca dla małej osady górzystego regionu północnej Walii. W XV lub XVI wieku został on powiększony przez dobudowanie dwóch bocznych kaplic o charakterze pseudotranseptu, zaś na początku XVII wieku dodatkowo powiększony o nową część wschodnią. Gruntowną renowację wiktoriańską łącznie z dobudowaniem kruchty przeprowadził Henry Kennedy w 1848 roku.
Architektura
Pierwotny kościół był bardzo prostą budowlą salową, wzniesioną z nieobrobionego, łączonego zaprawą, miejscowego kamienia, na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 12,7 x 4,2 metra. Prezbiterium nie zostało wydzielone zewnętrznie z bryły, jedynie wewnątrz mogło być ewentualnie odgrodzone przegrodą lektorium. Oświetlenie zapewniać musiały raczej nieduże okna, przypuszczalnie wąskie, zwieńczone ostrołucznie lub trójliściami.
Pod koniec średniowiecza niewielka świątynia powiększona została od północy i południa na wysokości prezbiterialnej części kościoła o zbliżone do siebie wielkością kaplice. Przykryto je osobnymi dachami dwuspadowymi opartymi na trójkątnie zwieńczonych ścianach szczytowych. Pojedynczym dachem dwuspadowym przykryty był również korpus kościoła.
Najpewniej w trakcie rozbudowy z XV/XVI wieku wymieniono dużą część okien, zastąpionych w korpusie większymi, opracowanymi w stylistyce późnogotyckiej (przypuszczalnie były osadzone w czworobocznych ościeżach, wypełnione maswerkami z popularnymi wówczas pięcioliściami i łukami w ośle grzbiety, okna transeptu były większe, zamknięte ostrołucznie). Wewnątrz zarówno korpus jak i kaplice przykryto otwartą więźbą dachową (arch-braced roof).
Stan obecny
Bryła kościoła posiada dziś układ otrzymany na skutek XVII-wiecznej przebudowy, która utworzyła bardzo nietypowe zestawienie z wąską częścią zachodnią i trzy razy szerszą wschodnią częścią kościoła. Niestety wszystkie okna i portale wymienione zostały w trakcie XIX-wiecznej renowacji, choć neogotyckie maswerki i ościerza zgrabnie naśladują oryginalne formy późnogotyckie, łącznie z okapnikami osadzonymi na rzeźbionych konsolach. W najstarszej części kościoła zachowała się więźba dachowa z XV wieku, późnogotyckie elementy dawnego lektorium przetrwały także w znajdującej się w nawie przegrodzie.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Caernarvonshire, volume II: central, the Cantref of Arfon and the Commote of Eifionydd, London 1960.