Historia
Kościół we wsi Llanvihangel Gobion najwcześniej mógł zostać zbudowany w XIII stuleciu, o czym świadczyłby ewentualnie surowy wygląd przysadzistej wieży, ale do rozpoczęcia prac budowlanych doszło najpewniej w XIV lub XV wieku. Z pewnością kościół poddawany był przekształceniom w stylistyce późnogotyckiej. Nie zachowały się informacje o przeprowadzeniu w XIX stuleciu wiktoriańskiej renowacji kościoła, choć z pewnością prowadzono co najmniej naprawy dachów. Remont budowli odnotowano w 1925 roku.
Architektura
Kościół wzniesiono z szarego i czerwonawego, nie opracowanego piaskowca, jedynie z grubsza układanego warstwami, a także z większych ciosów wzmacniających narożniki i tworzących detale architektoniczne. Początkowo budynek składać się mógł z czteroprzęsłowej nawy i jedynie lekko wyróżnionego zewnętrznie (minimalnie węższego), dwuprzęsłowego prezbiterium, umieszczonymi pod wspólnym dwuspadowym dachem z łupków. Od zachodu przy nawie usytuowana została przysadzista, czworoboczna w planie wieża, zwieńczona dachem czterospadowym. Od strony północnej w późniejszym okresie średniowiecza dobudowano drugą, bardzo wąską i krótszą nawę, a od południa kruchtę przy wejściu. Południowa i północna elewacja nawy wyróżniona została także we wschodniej części płytkimi ryzalitami, związanymi ze znajdującym się w środku lektorium.
U schyłku średniowiecza w murach kościoła znajdowały się jednodzielne i dwudzielne okna w stylistyce angielskiego gotyku wertykalnego. Przeważnie były one osadzane w czworobocznych profilowanych obramieniach, z maswerkami o formach pięcioliści, wpisanymi w ostrołuki i tak zwane ośle grzbiety. Wschodnie okno prezbiterium wyróżniono ostrołucznym obramieniem, natomiast okna w nawie bocznej płaskorzeźbionymi zdobieniami nad archiwoltami. Najprostsze formy okien zastosowano w wieży, gdzie osadzono prostokątne ciosowe ościeża okien pierwszej i drugiej kondygnacji oraz dwudzielne przeźrocza z odcinkowymi zamknięciami na najwyższym piętrze.
Wejście do kościoła wiodło przez południowy, ostrołuczny i fazowany portal w nawie. Dodatkowy portal dla plebana umieszczono w zachodniej części południowej ściany prezbiterium. Został on na całej wysokości oprofilowany naprzemiennie wałkami i rowkami oraz zamknięty mocno obniżonym ostrołukiem, popularnym na terenie Walii i Anglii od końca XV wieku. Wewnątrz nawę północną otwarto na główną część korpusu czterema arkadami opartymi na drewnianych, ośmiobocznych słupach, zaś prezbiterium od nawy głównej oddzielało wspomniane powyżej lektorium. Zapewne było ono konstrukcji drewnianej, z balkonem, czy też górną galerią na piętrze, dostępną poprzez schody w południowym ryzalicie.
Stan obecny
Kościół w Llanvihangel Gobion to jedna z najlepiej zachowanych średniowiecznych świątyń w południowo – wschodnim regionie Walii. Zachował najstarsze mury nawy głównej oraz wieżę, nawę północną, kruchtę i prezbiterium, wszystkie wyróżniające się średniowiecznymi otworami okiennymi oraz portalami z XIV wieku w nawie i z XV wieku w prezbiterium. Ponadto na południowej ścianie nawy wyróżnia się płaskorzeźbiony panel z dwoma aniołami trzymającymi ubranie dla modlącej się postaci, a na jednym z okien przedstawienie młota i kleszczy, nawiązujących do zawodu kowala, od którego nazwę uzyskała parafia. Wstęp na teren przykościelny jest wolny, problemy mogą być jedynie z dostaniem się do wnętrza zabytkowej budowli.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Newman J., The buildings of Wales, Gwent/Monmouthshire, London 2000.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.