Historia
Początki kościoła w Llanvapley sięgać mogą XII i XIII wieku, jednak w XV wieku został on gruntownie przebudowany, co doprowadziło do prawie całkowitej wymiany wcześniejszych detali architektonicznych na późnogotyckie. W źródłach pisanych odnotowano, iż w 1626 roku posiadał dwa dzwony, a w 1758 roku zamontowano nowe poszycie dachowe. Renowację wiktoriańską przeprowadzono w 1861 roku, zaś w 1904 roku wymieniono dużą część wyposażenia.
Architektura
Średniowieczny kościół ostatecznie uzyskał bryłę składającą się z wszystkich najważniejszych dla wiejskiej świątyni farnej elementów. Jego rdzeniem była prawdopodobnie najstarsza nawa na planie prostokąta, od wschodu sąsiadująca z nieco węższym i krótszym prezbiterium, jak w większości walijskich budowli sakralnych wzniesionym także na planie prostokąta. Po zachodniej stronie do nawy dobudowana została w XIV lub XV wieku czworoboczna wieża, najpóźniejszym elementem średniowiecznym była natomiast kruchta, poprzedzająca południowe wejście do nawy.
Nawa osadzona została na ukośnym cokole, a u góry zaopatrzona w późnośredniowieczny drewniany, profilowany okap. Jej południowe okno przebudowano pod koniec XV wieku, umieszczając w płytkim ryzalicie. Podobnie jak okno północne i południowe okno prezbiterium, otrzymało ono wówczas czworoboczną formę z maswerkami zwieńczonymi pięcioliściami i łukami w ośle grzbiety. Również północna ściana nawy pod koniec średniowiecza została wysunięta ryzalitem, w którym umieszczono schody wiodące na piętro lektorium. Wnętrze nawy przykryto drewnianą kolebką.
Elewacje wieży przebite zostały wąskimi otworami czworobocznymi oraz na poziomie najwyższej kondygnacji dwudzielnymi oknami o ostrołucznych zamknięciach. Tuż ponad nimi na kamiennych konsolach umieszczono przedpiersie z krenelażem, natomiast w przyziemiu od zachodu przebito portal wejściowy wiodący do podwieżowej kruchty. Ponad portalem osadzono okno z rozwidlonym laskowaniem o kształcie litery Y.
Wewnątrz prezbiterium otwarto na nawę ostrołuczną arkadą, jak wspomniano, od czasu późnego średniowiecza poprzedzoną drewnianym lektorium, bardzo częstym elementem wyposażenia późnogotyckich kościołów farnych w Walii i Anglii. W bocznym murze prezbiterium osadzono zwieńczoną trójliściem piscinę z podwójną misą na parze stożkowych wsporników. Ścianę wschodnią przepruto oświetlającymi ołtarz dwoma wysokimi oknami lancetowatymi oraz położonym wyżej okulusem.
Stan obecny
Kościół w Llanvapley uniknął znaczniejszych przekształceń nowożytnych, choć od północy dostawiono zakrystię, wymieniono na nowe część maswerków (przy zachowaniu ich gotyckiej formy), oraz przebito (lub wymieniono) nowe okno południowo – wschodnie i północno – wschodnie w prezbiterium. Nie zachowało się także późnośredniowieczne lektorium, o którego istnieniu świadczą schody na górną galerię i dwa wsporniki nad arkadą tęczy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of Saint Mapley/ Mabli A Grade II* Listed Building in Llanarth, Monmouthshire.