Historia
Kościół św. Bartłomieja najprawdopodobniej zbudowany został na początku XIV wieku, choć być może jego nawa miała starsze, jeszcze późnoromańskie korzenie. Pod koniec XV wieku lub na początku XVI stulecia świątynię poddano późnogotyckiej przebudowie, wznosząc jednocześnie wieżę. Ostatnie większe prace budowlane wiązały się z dostawieniem w 1750 roku kruchty, natomiast wiktoriańska renowacja z XIX wieku (dokładna data nieznana) nie poczyniła większych zmian w bryle budowli. Do 1835 roku w kościelnej wieży funkcjonować miała miejscowa, wiejska szkoła.
Architektura
Średniowieczny kościół w Llanover był średniej wielkości, orientowaną, typową, wiejską świątynią parafialną. Składał się z prostokątnego w planie, jednonawowego korpusu, węższego i niższego prezbiterium po stronie wschodniej, także wzniesionego na rzucie prostokąta oraz czworobocznej, wysokiej wieży po stronie zachodniej, lekko wtopionej w nawę i zaopatrzonej w północno – wschodnią wieżyczkę schodową.
W XIV wieku kościół oświetlały przeważnie jednodzielne i dwudzielne okna zwieńczane trójliściami, pod koniec średniowiecza w części zastąpione oknami trójdzielnymi osadzonymi w czworobocznych, profilowanych ościeżach z przeźroczami zamykanymi pięcioliściami. Okna wieży, oprócz bardzo prostych niedużych czworobocznych otworów, na najwyższej kondygnacji z dzwonami posiadały przeźrocza zamknięte łukami w ośle grzbiety.
Wejście do wnętrza przeznaczone dla wiernych umieszczono w zachodniej części ściany południowej nawy, natomiast ostrołuczny, pozbawiony ozdób portal dla plebana osadzono w południowej i północnej ścianie prezbiterium. W murach od strony wewnętrznej zarówno nawa jak i prezbiterium otrzymały ostrołucznie zamknięte kamienne pisciny z XIV wieku. Obie te części co najmniej od schyłku średniowiecza rozdzielone były popularną w Anglii i Walii drewnianą przegrodą lektorium, zaopatrzoną u góry w balkon dostępny schodami osadzonymi w południowym ryzalicie. Ryzalit ten doświetlało małe, zamknięte pięcioliściem okienko. Nawę i prezbiterium na początku XVI wieku przykryto drewnianą kolebką.
Stan obecny
Kościół św. Bartłomieja jest dziś malowniczą, schludnie odnowioną budowlą o XIV i XV/XVI-wiecznych detalach architektonicznych oraz niewielkich przekształceniach nowożytnych. Te ostatnie oprócz południowej kruchty (która jednak stylistycznie nie odbiega od reszty budowli), to przede wszystkim wymienione ościeża okien południowych, przy czym nowsza kamieniarka naśladuje wygląd oryginalnej. Wewnątrz zachowały się dwie pisciny z XIV wieku oraz kolebki z początku XVI wieku
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St. Bartholomew A Grade II* Listed Building in Llanover, Monmouthshire.