Historia
Początki murowanego dworu w Llanmihangel przypuszczalnie sięgają XIV wieku, kiedy to jego właścicielami byli członkowie rodziny Norriss z Penlline. W XV wieku dom przeszedł na własność rodziny Thomas. W połowie XVI wieku jednym ze znaczniejszych przedstawicieli tego rodu był James Thomas, sędzia pokoju (Justice of the Peace) i szeryf hrabstwa. Prawdopodobnie w jego czasach pierwotny dom rozbudowano, a następnie powiększono o kolejne skrzydła pod koniec XVI wieku i na początku XVII stulecia. W 1633 roku Edward Thomas pełnił urząd szeryfa, a od 1642 roku nosił godność baroneta. W 1681 roku dwór sprzedany został londyńskiemu kupcowi, Humphreyowi Edwinowi, od 1688 roku szeryfowi Londynu, a od 1697 roku burmistrzowi tegoż miasta. W XVIII wieku dwór na skutek koligacji małżeńskich przeszedł na rodzinę Wyndham i stał się częścią dóbr Dunraven. W XIX wieku oddawany był różnym dzierżawcą, aż do gruntownej wiktoriańskiej renowacji w latach 1869-1882.
Architektura
Dwór wzniesiono na łagodnym stoku wzgórza, opadającym ku południowi w dolinę Nant Llanmihangel. Jego najstarszą część prawdopodobnie stanowił prostokątny w planie budynek, usytuowany dłuższymi bokami na osi wschód – zachód. W przyziemiu mieścił on podsklepione pomieszczenia gospodarcze, na piętrze zaś główną komnatę reprezentacyjną (hall).
Na skutek XVI-wiecznej rozbudowy Plas Llanmihangel powiększono o prostopadle usytuowane skrzydło we wschodniej części budynku, w kącie którego, przy styku z głównym blokiem dworu, umieszczono ryzalitową wieżyczkę, o jedną kondygnację wyższą od pozostałych części zabudowań. Dwór powiększono również o skrzydło zachodnie, którego północna część także przybrała charakter wieży. Co charakterystyczne główne wejście do budynku umieszczone zostało na poziomie gruntu, od południa, pomimo iż najważniejsza reprezentacyjna komnata (hall) znajdowała się na pierwszym piętrze.
Wnętrze dworu oświetlały jedno i dwudzielne okna na poziomie przyziemia oraz większe dwudzielne, trójdzielne i nawet czwórdzielne okna (przedzielane krzyżami) na poziomie wyższych pięter. Miały formę późnogotycką z profilowanymi uskokami prześwitami zamkniętymi lekko zaznaczonymi ostrołukami. Parter tradycyjnie w większości wypełniały pomieszczenia gospodarcze, piętra zaś pełniły rolę reprezentacyjną i mieszkalną. Komunikację pionową zapewniały od końca XVI wieku przede wszystkim szerokie schody w zachodniej części środkowego, głównego skrzydła, z których osiągnąć można było otwartą na więźbę dachową aulę. Jej ogrzewanie zapewniał osadzony w ścianie północnej kominek.
Stan obecny
Plas Llanmihangel zachowało się do dnia dzisiejszego w dobrym stanie, lecz średniowieczna forma przyćmiona została przekształceniami z XVII-XIX wieku, nie przetrwała także południowa część skrzydła zachodniego. Z najwcześniejszego okresu (XIV-XV wiek) pochodzą mury dolnej części głównego, środkowego skrzydła. Z czasów średniowiecza przetrwało także kilka ostrołucznych portali, zaś z czasów przełomu (XVI wiek) mury pierwszego piętra, boczne skrzydła, ościeża okienne i kominek w auli. Plas Llanmihangel uchodzi za najlepszy przykład dworu średniej szlachty na terenie Glamorgan.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Smith P., Houses of the Welsh Countryside. A Study in Historical Geography, London 1988.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Llanmihangel Place A Grade I Listed Building in Llandow, Vale of Glamorgan.