Historia
Kościół został wzniesiony w XIII wieku, a następnie gruntownie odrestaurowany i prawdopodobnie rozbudowany pod koniec XV lub na początku XVI wieku. Po raz pierwszy wzmiankowany był w dokumencie z 1254 roku. W XVII stuleciu dobudowana została kruchta z małą dzwonnicą. Mniejsze prace remontowe budynek przeszedł w XIX i XX wieku, przy czym w stan najgorszego zaniedbania popadł po 1842 roku, kiedy to we wsi zbudowano nowy kościół. Średniowieczną budowlę odnowił w 1917 roku Harold Hughes. Kolejne remonty miały miejsce w 1970 i 2003 roku.
Architektura
Kościół św. Celynnina wzniesiono na opadającym ku morzu terenie, pomiędzy przybrzeżnym szlakiem na wschodzie, poprowadzonym równolegle do wydłużonego wzgórza ze stromymi zboczami, a nadmorskimi skarpami na zachodzie. Ze względu na spadek terenu zachodnia ściana kościoła wzmocniona została w części cokołowej pochyłą elewacją, oddzieloną gzymsem od części pionowo wyprowadzonej. W przypadku pozostałych ścian wzmocnienie takie uznano za zbędne, nie zastosowano też żadnych przypór lub pilastrów.
Pierwotny kościół był zapewne niewielkich rozmiarów, utworzony z prostokątnej nawy oraz prezbiterium, tworzących jedną, salową całość i przykrytych wspólnym dachem dwuspadowym. Był to więc możliwie najprostszy typ, charakterystyczny dla średniowiecznej ubogiej wsi w północnej części Walii. Wejście do wnętrza prowadziło poprzez prosto wykonany, ostrołucznie zamknięty portal północny i prawdopodobnie także przeciwległy portal południowy. Oświetlenie przypuszczalnie zapewniały wąskie i rozglifione do wnętrza otwory okienne, mające kształty lancetowate lub jeszcze półkoliste, albo nawet całkowicie proste zamknięcia.
W XV i XVI wieku ściany kościoła zostały podwyższone, a budynek powiększony w kierunku zachodnim, dzięki czemu uzyskał 27,4 metrów długości i 6,4 metra szerokości. Zapewne poszerzeniu uległy wówczas okna, z wąskich prawie szczelinowych, na jednodzielne i dwudzielne, zamknięte trójliśćmi, wstawione w czworoboczne ościeża. Wymieniono również dach i więźbę dachową, osadzoną na pozbawionych zdobień kamiennych wspornikach. Wewnątrz nawę od prezbiterium oddzielało lektorium o drewnianej konstrukcji.
Stan obecny
Kruchta po stronie południowej obecnego kościoła jest dodatkiem już nowożytnym, choć można spotkać opinie o jej późnośredniowiecznym pochodzeniu. Duża część okien została przekształcona w XVIII i XIX wieku, lecz zachowało się późnogotyckie okno południowe i szczelinowy otwór zachodni, być może z XIII wieku. Wewnątrz widoczna jest późnośredniowieczna więźba dachowa, wydatowana dendrochronologicznie na lata 1502-1530. Obecnie zachowane lektorium posiada tylko niektóre fragmenty średniowieczne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Haslam R., Orbach J., Voelcker A., The buildings of Wales, Gwynedd, London 2009.
Kinross J., Discovering the smallest churches in Wales, Stroud 2007.
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Wales and Monmouthshire. County of Merioneth, London 1921.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.