Historia
Kościół św. Cadoca przypuszczalnie zbudowany został w XII wieku. Tą pierwotnie małą i prostą świątynię gruntownie przebudowano i powiększono w XV stuleciu. Pierwsze odnotowane remonty i przekształcenia nowożytne przeprowadzono w 1827 roku, a następnie w 1864 – 1865 roku.
Architektura
Pierwotny kościół prawdopodobnie był niewielką i prostą budowlą salową, wzniesioną z czerwonego piaskowca na planie prostokąta, usytuowaną w zakolu rzeki Usk, na jej północnym brzegu. W XV wieku wydłużono go po stronie wschodniej o część prezbiterialną o tej samej szerokości co nawa. Ponadto po zachodniej stronie wzniesiono czworoboczną wieżę, a przed wejściem przy zachodniej partii ściany południowej usytuowano kruchtę. Nawę i prezbiterium przykryto wysokim dachem dwuspadowym.
Elewacja południowa kościoła urozmaicona została dwoma płytkimi ryzalitami. Jeden z nich miał za zadania pomieścić schody na piętro lektorium, które oddzielało część nawową kościoła od części prezbiterialnej. Drugi, bardziej nietypowy ryzalit, utworzono jedynie w celu osadzenia późnogotyckiego okna. Kolejnym nietypowym elementem dla wiejskich kościół walijskich były dwie lizeno – przypory przy wschodnich narożnikach prezbiterium.
Wnętrze kościoła oświetlały późnogotyckie okna osadzone w profilowanych, czworobocznych ościeżach, z maswerkami zwieńczonymi pięcioliśćmi. Jak zwykle wyróżniono oświetlające ołtarz okno wschodnie, które utworzono największe, czwórdzielne, zamknięte ostrołukiem. Elewacje wieży przebiły okna prostokątne, niewielkich rozmiarów, zbliżone do szczelinowych.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego późnogotycką formę, choć jego wieża została nadbudowana o jedną kondygnację, a dach nawy i prezbiterium obniżono, co widać po śladach na wschodnim murze wieży. Część z okien została odnowiona w XIX wieku, ale prawdopodobnie nowo wstawione ościerza i maswerki wzorowano na oryginalnych. Wewnątrz zachowała się chrzcielnica z XIII wieku, osadzona na późnogotyckiej bazie. Zachodnia ściana udekorowana została wieloma płytkami, z których jedna oznaczona została datą 1456.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.