Historia
Kościół w Llanfwrog został wzniesiony w XIII lub XIV wieku, lecz niestety dokładniejsza data nie została zamieszczona w żadnych przekazach pisemnych. W XV stuleciu został powiększony przez dobudowanie dodatkowej nawy. Gruntowny remont prezbiterium i nawy przeprowadzono w latach 1869-1870, a wieży na początku XX wieku.
Architektura
Pierwotny kościół św. Mwroga składał się z orientowanej względem stron świata, prostokątnej w planie nawy i niewyodrębnionego zewnętrznie prezbiterium, stanowiących jedną całość i przykrytych jednym wspólnym dachem dwuspadowym. Zapewne była to bardzo prosta budowla o zewnętrznych elewacjach nie podzielonych przyporami lub pilastrami, pozbawiona zdobień, z murami przeprutymi wczesnogotyckimi oknami. Otwory te mogły być rozglifione do wnętrza, zamknięte lancetowato lub bardziej progresywnie trójliśćmi. Wejście do kościołów tego typu w Walii najczęściej umieszczano w zachodniej części ścian południowych.
Nie wiadomo czy kościół św. Mwroga już od początku funkcjonowania posiadał wieżę. Być może została ona wtórnie dobudowana w XIV wieku, na co wskazywałoby usytuowanie jej pod nieco krzywym kątem w stosunku do nawy. Wieża wzniesiona została na rzucie kwadratu o bokach długości 7,3 metrów z portalem wejściowym od zachodu. Wyróżniała się masywnymi murami i przysadzistą bryłą, w koronie zwieńczoną blankowanym przedpiersiem. Jedyne większe otwory okienne umieszczono w niej na najwyższej kondygnacji z dzwonami.
W XV stuleciu wzniesiono nawę południową o tej samej długości i szerokości co starsza nawa północna wraz z niewyodrębnionym zewnętrznie prezbiterium. Wewnątrz obie części połączono trzema ostrołucznymi arkadami z obustronnie podwójnie fazowanymi archiwoltami, podtrzymywanymi przez filary nietypowo ujęte czterema wałkami. Górne części filarów nad wałkami utworzono czworoboczne ze sfazowaniami narożników do kształtów ośmiobocznych. Za skrajną wschodnią arkadą mur naw nieco wydrążono, celem utworzenia wąskiego obejścia.
Stan obecny
Obecnie od strony południowo – zachodniej przy portalu wejściowym znajduje się nowożytna kruchta, jednak wykorzystuje ona drewno z wcześniejszej budowli. Wszystkie okna niestety zostały przekształcone w XIX wieku, poza jednym XV-wiecznym oknem nawy południowej i południowym otworem szczelinowym wieży. Gruntownie przemurowana została także nawa północna. Pozostawiono natomiast oryginalne XV-wieczne arkady międzynawowe i filary.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hubbard E., Clwyd (Denbighshire and Flintshire), Frome-London 1986.
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, IV County of Denbigh, London 1914.