Historia
Kościół po raz pierwszy pojawił się w źródłach pisanych w 1254 roku na spisie annat (Norwich Taxation), jednak budowla jest starsza i zapewne powstała w XII wieku. Być może w XIII stuleciu prezbiterium kościoła zostało przedłużone w kierunku wschodnim, lecz istnieje także możliwość, iż powstałe w XII wieku prezbiterium było wyjątkowo długie. W XIV stuleciu dobudowano południowe ramię transeptu, nie wiadomo natomiast z powodu późniejszej modernizacji, kiedy powstało ramię północne. Transept był niegdyś określany jako „Congl Siarad” i służyły jako rodzaj lokalnego sądu, w którym rozstrzygane były miejscowe spory. W XVI wieku dobudowana została wieża, która trzysta lat później otrzymała zwieńczenie w postaci iglicy. Kościół został odrestaurowany w 1840 i ponownie w 1870 roku oraz w latach 90-tych XX wieku.
Architektura
Kościół u schyłku średniowiecza składał się z podłużnej, prostokątnej w planie nawy (8,2 x 4,4 metra) i także prostokątnego, bardzo długiego jak na wiejską świątynię farną prezbiterium (9,9 x 4,4 metra), które były najstarszymi elementami budowli. Od strony północnej i południowej w XIV wieku przy nawie umieszczone zostały krótkie i niewielkie ramiona transeptu. Być może kościół posiadał wówczas jeszcze centralną wieżę ponad przecięciem naw, o czym świadczyć by mogły łączenia murów. Zachodnią stronę kościoła zajęła w XVI wieku czworoboczna wieża (2,9 x 2,9 metra) o czteropoziomowych elewacjach rozdzielonych uskokami muru, zwieńczona przedpiersiem i krenelażem.
Pierwotnie kościół oświetlały niewielkie, półkoliście zamknięte okna o ościeżach utworzonych z pojedynczych kamieni, szeroko rozglifione jedynie do wnętrza. W okresie gotyku wprowadzono okna lancetowate o sfazowanych ościeżach, bardzo proste otwory czworoboczne (wschodnia ściana południowego ramienia transeptu) i prawdopodobnie okna zwieńczone trójliściami. Późny okres gotyku przyniósł modę na powiększanie otworów okiennych i wypełnianie ich maswerkami, przeważnie o różnego rodzaju trój, czwór i pięcioliści. Najbardziej okazałą formę tradycyjnie otrzymało wówczas wschodnie okno prezbiterium, wypełnione trójdzielnym maswerkiem.
Do kościoła wiodły dwa wejścia. W zachodniej części południowej ściany prezbiterium już w XII wieku utworzono półkoliście zamknięty portal, przeznaczony dla użytku miejscowych plebanów. Otrzymał on archiwoltę utworzoną z łupkowych klińców, osadzoną na lekko sfazowanych impostach. Bardzo podobną formę nadano portalowi w południowej ścianie nawy, z tym że wejście to poprzedzone zostało kruchtą, prawdopodobnie o późnośredniowiecznej metryce.
Stan obecny
Kościół św Mechella jest dziś wyjątkowo okazałą średniowieczną budowlą, jak na wiejskie świątynie parafialne północnej Walii. Jego mury w części nawowej i co najmniej zachodniej partii prezbiterium częściowo sięgają aż XII wieku, a pozostałe elementy pochodzą z okresu gotyckiego. Nowożytne przekształcenia skupiły się głównie na wiktoriańskim odnowieniu okien. Modernizacji uniknęło okno wschodnie prezbiterium i po jednym od północy i południa. Oryginalne jest również wschodnie okno południowego ramienia transeptu, późnośredniowieczne zachodnie okno w przyziemiu wieży oraz dwa romańskie południowe portale. Wewnątrz nawy i prezbiterium zachowała się XV-wieczna więźba dachowa (arch-braced roof). Ponadto warta uwagi jest XII-wieczna ambona w zachodniej części nawy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Anglesey, London 1937.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Mechell, A Grade II Listed Building in Llanfechell, Isle of Anglesey.