Historia
Budowę kościoła św. Tysula rozpoczęto w XIII wieku, natomiast w XIV wieku powiększony on został o wieżę, a w XV stuleciu o nowe prezbiterium. Jeszcze w 1783 roku kościół miał być pokryty strzechą. Pierwsze prace renowacyjne zabytku podjęto w latach 1829-1831 przez Reesa Daviesa z Trewindsor. Naprawy kontynuowane były w okresie 1873-1874.
Architektura
Średniowieczny kościół farny w Llandysul jak na walijskie warunki był budowlą okazałą i o rozbudowanym układzie. Składał się z trójnawowego korpusu o nawie głównej wyższej i szerszej niż wąskie nawy boczne, ale pozbawionej własnych okien (pseudobazylika). Te posiadały jedynie nawy boczne: trzy po stronie południowej i dwa w ścianie północnej, w której też umieszczono portal wejściowy. Po jednym dodatkowym oknie umieszczono w ścianach wschodnich obu naw. Wnętrze korpusu podzielono wzdłużnie na trzy przęsła, rozdzielone masywnymi czworobocznymi w przekroju filarami, na których oparto surowe, pozbawione zdobień, ostrołuczne arkady.
Od zachodu na osi korpusu dostawiona została wysoka wieża o grubych murach, wzniesiona na planie kwadratu z ryzalitem w narożniku północno – wschodnim mieszczącym klatkę schodową. Wieżę osadzono na wydatnym cokole, a ponad zachodnim portalem wejściowym trzy elewacje przedzielono gzymsem kordonowym. Wyżej elewacje pozostały gładkie, przebite jedynie oknami, dwudzielnymi i zwieńczonymi trójliściami na najwyższej kondygnacji z dzwonami. Całość wieży zwieńczył bardzo częsty na terenie walijskich kościołów krenelaż, osadzony na przedpiersiu montowanym na wspornikach. Pomieszczenie w przyziemiu przykryto rzadkim sklepieniem kolebkowym zbudowanym z nieobrobionego kamienia i otwarto na nawę główną.
Wschodnią część kościoła zamknęło bardzo krótkie, czworoboczne prezbiterium. Oświetlało go duże okno z trójdzielnym maswerkiem w ścianie wschodniej oraz mniejsze okno dwudzielne od północy. Wewnątrz narożnik południowo – zachodni prezbiterium połączony został ukośnym przejściem z nawą południową, w przeciwnym zaś narożniku północno – zachodnim osadzono spiralne schody wiodące na balkon lektorium, które odgradzało część kapłańską o przeznaczonego dla świeckich korpusu.
Stan obecny
Kościół zachował mury wszystkich średniowiecznych części: korpusu, wieży i prezbiterium, a w trakcie gruntownych wiktoriańskich renowacji zaopatrzony został dodatkowo w zakrystię po stronie południowej. Niestety większość okien wraz z ich maswerkami oraz portali wejściowych została wymieniona w trakcie remontów, podobnie jak więźba dachowa wewnątrz.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Tysul A Grade II* Listed Building in Llandysul, Ceredigion.