Historia
Gotycki kościół w Llanddewi Brefi wybudowano w XIII wieku, lecz stanął on na miejscu o korzeniach sięgających wczesnego średniowiecza i celtyckiej wczesnochrześcijańskiej społeczności. Na synodzie w Brefi, około 550 roku, św. Dawid obalić miał rzekomo heretyckie nauki św. Cadoka, a jego zwycięstwo według legendy wspomóc miało cudowne powstanie kopca, na którym zbudowany został kościół. W 1287 roku monastyczna wspólnota z Llanddewi Brefi zastąpiona została zgromadzeniem świeckich kanoników, co prawdopodobnie związane było z pracami budowlanymi przy kościele, które prowadzono także w XIV wieku. Być może z powodu ich niestaranności, słabych fundamentów lub problemów z podłożem (usytuowanie na kopcu), niestety w latach 70-tych XVIII wieku zawaleniu uległo północne ramię transeptu, natomiast znajdujące się w złym stanie południowe ramię i korpus nawowy w 1832 roku rozebrano. Nową neogotycką nawę wybudowano po dwóch latach, zaś w 1873-1874 odnowiono wieżę, a w 1886 roku prezbiterium.
Architektura
Średniowieczny kościół ostatecznie osiągnął okazałą, rozbudowaną jak na walijskie standardy formę, składającą się z jednonawowego korpusu, transeptu, masywnej, czworobocznej wieży na przecięciu naw i prostokątnego w planie prezbiterium po stronie wschodniej. Wieża otrzymała duże wymiary: długość boków 11,4 metrów, a wysokość 26,6 metrów, sięgającą do blankowanego przedpiersia osadzonego na wystających z lica ścian wsporników. Jej oświetlenie zapewniały wąskie otwory szczelinowe, od zewnątrz przypominające obronne strzelnice, oraz na poziomie najwyższej kondygnacji dwudzielne, lancetowate okna zamknięte ostrołukami, przebite z każdej strony świata by polepszyć słyszalność dzwonów. W północno – wschodni narożnik wieży wstawiona została spiralna klatka schodowa, dostępna ze skrzyżowania naw. Przestrzeń ta na wszystkie strony otwierała się wysokimi ostrołucznymi arkadami.
Stan obecny
Duża część średniowiecznego kościoła nie przetrwała do czasów współczesnych. Zniszczeniu uległ korpus nawowy i oba ramiona transeptu, zaś prezbiterium choć zachowało mury obwodowe, pozbawione zostało pierwotnych detali architektonicznych. Pomimo tego budowla słynie z okazałej, zaskakująco dobrze zachowanej wieży, jednej z najwspanialszych na terenie Cardiganshire. Co więcej wewnątrz prezbiterium obejrzeć można rzeźbione kamienie z VII wieku, pozostałości celtyckiej klasztornej świątyni z okresu wczesnego średniowiecza.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of Saint David A Grade II* Listed Building in Llanddewi Brefi, Ceredigion.