Historia
Pierwszy kościół w Laugharne mógł powstać w XIII wieku, jednak został całkowicie przebudowany w XIV stuleciu z inicjatywy sir Guya de Brian. U schyłku średniowiecza i przez okres wczesnych czasów nowożytnych nie prowadzono już przy nim żadnych większych prac budowlanych. Wiktoriańskie prace renowacyjne przeprowadzono dopiero w latach 1855-1856 i następnie w 1873 roku, kiedy to odnaleziono fundamenty małej nawy starszego kościoła.
Architektura
Kościół XIV-wieczny był budowlą znacznej wielkości jak na świątynie parafialne. Składał się z szerokiego, jednonawowego, czteroprzęsłowego korpusu na planie prostokąta, transeptu zwieńczonego czworoboczną wieżą na przecięciu naw i trójprzęsłowego prezbiterium na rzucie prostokąta po stronie wschodniej. Całość opięta została uskokowymi przyporami, w narożnikach usytuowanymi prostopadle do siebie. Wieżę zwieńczono blankowanym przedpiersiem osadzonym na wspornikach oraz zaopatrzono w narożną, południowo – zachodnią, zwieńczoną w podobny sposób wieżyczkę mieszczącą klatkę schodową. Dolna część klatki schodowej wysunięta została ku nawie, tuż obok jednej z wysokich, ostrołucznych arkad oddzielających przestrzeń podwieżową. W żadnej części kościoła nie zastosowano kamiennych sklepień, przykrywając nawę, transept i prezbiterium otwartą więźbą dachową lub drewnianą kolebką.
Stan obecny
Średniowieczna bryła kościoła w okresie nowożytnym przysłonięta została przez liczne dobudówki: aż trzy kruchty, z czego dwie po obu stronach nawy i jedną przy prezbiterium od południa, oraz zakrystię po północnej stronie prezbiterium. Wieża miała zostać obniżona w 1873 roku, wymieniono także większość okien. Oryginalne zachowały się w ścianie wschodniej prezbiterium i w ścianie północnej tegoż, przy czym w tym ostatnim zachował się nawet gotycki witraż z herbem sir Guido de Briana. Część średniowiecznego witraża z głową Edwarda III dojrzeć można także w jednym z północnych okien nawy. Ponadto w prezbiterium widoczna jest oryginalna piscina i sedilia oraz kolejna piscina w transepcie.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, V County of Carmarthen, London 1917.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Parish Church of St. Martin A Grade II* Listed Building in Laugharne, Carmarthenshire.