Historia
Kościół św. Cewydda w Disserth prawdopodobnie zbudowany został w XIV wieku. Na początku XV wieku została gruntownie przebudowany i powiększony o wieżę, a w XVI wieku dokonano mniejszych zmian w późnogotyckiej stylistyce (okno południowe). Kolejne, nowożytne już modyfikacje przeprowadzone zostały w XVIII wieku i XIX wieku, choć co ciekawe w czasach wiktoriańskich nie odrestaurowane zostało w większym stopniu wnętrze, ani nie wymieniono ówczesnego wyposażenia.
Architektura
Pierwotna świątynia była bardzo prostą budowlą salową na planie prostokąta, nie posiadającą zewnętrznie wydzielonego prezbiterium, przykrytą nad całością dwuspadowym dachem, a wewnątrz otwartą więźbą. Wejście do kościoła prowadziło od południa przez prosty portal o ostrołucznym zamknięciu. Jako że nie było podziału murowaną arkadą na część kapłańską (wschodnią) i świecką (zachodnią) kościoła, rolę przegrody spełniało pierwotnie drewniane lektorium.
W okresie późnogotyckim świątynia powiększona została o wieżę na rzucie czworoboku o bokach długości 9,1 metra, dostawioną po stronie zachodniej, otwartą na nawę klińcową arkadą o ostrołucznym wykroju. W XVI wieku część z pierwotnych okien zastąpiona została nowymi. Między innymi w ścianą południową wstawiono trójdzielne okno z prześwitami zwieńczonymi trójliśćmi.
Stan obecny
Kościół jest dziś połączeniem elementów średniowiecznych i nowożytnych, choć te ostatnie, w odróżnieniu od innych walijskich kościołów parafialnych, w większości nie pochodzą z czasów wiktoriańskiej XIX-wiecznej renowacji, lecz ze starszego o około 100 lat okresu. Najstarszym, jeszcze XIV-wiecznym detalem architektonicznym jest portal południowy. Z okresu późnego gotyku przetrwało tylko jedno okno południowe we wschodniej części kościoła. Pozostałe okna korpusu zostały powiększone lub pozbawione maswerków w XVIII stuleciu, a te w wieży wymienione w XIX wieku (prawdopodobnie na podobieństwo pierwotnych). Wewnątrz zachowała się XV-wieczna, otwarta na nawę więźba dachowa, w zachodniej części wymieniana w okresie nowożytnym. Większość wyposażenia kościoła oraz relikty ściennych polichromii pochodzi z XVIII wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Mid-Wales, Malvern 1997.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, III County of Radnor, London 1913.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Cewydd A Grade I Listed Building in Disserth and Trecoed (Dyserth a Thre-coed), Powys.