Historia
Dinas Emrys po raz pierwszy zostało zasiedlone i obwarowane w okresie późnorzymskim. W V i VI wieku mieściła się na nim siedziba bogatego wodza, możnego na tyle, iż stać go było na importowanie wina z odległych zakątków Europy (o czym świadczyły odnalezione fragmenty amfor ze wschodniego rejonu Morza Śródziemnego). Usytuowanie Dinas Emrys zapewniało bezpieczeństwo jego mieszkańców oraz kontrolę nad doliną i nad przebiegającym przez nią szlakiem.
Ponownie fortyfikacje zbudowano na Dinas Emrys w drugiej połowie XII lub w pierwszej połowie XIII wieku, tym razem w postaci donżonu. Być może ich fundatorem był w ostatniej ćwierci XII stulecia któryś ze zwaśnionych dziedziców Owaina Gwynedda, lub w drugiej ćwierci XIII wieku Llywelyn ap Iorwerth (Llywelyn Wielki), największy z budowniczych zamków spośród walijskich książąt. W takim wypadku budowa musiała być przeprowadzona przed 1240 rokiem, datą śmierci władcy.
Tradycja i legendy wiązały Dinas Emrys z królem Vortigernem, który miał uciec do Walii przez Sasami. Jego ludzie ciężko pracowali każdego dnia, próbując wznieść wieże zamku, ale po powrocie następnego ranka zastawali wszystko zawalone. Trwało to przez wiele tygodni, aż Vortigern otrzymał poradę by odnaleźć młodego chłopca urodzonego u czarodziejki. Król wysłał swoich żołnierzy, a ci ostatecznie odnaleźli go w Caer Myrddin (Carmarthen). Chłopca nazywano Myrddin Emrys, dziś natomiast lepiej jest znany pod imieniem Merlin. Powiedział on Vortigernowi o smokach walczących w zboczu wzgórza. Gdy zostały odkryte, wyjaśnił, że biały smok Sasów, który wygrał bitwę, wkrótce zostanie pokonany przez walijskiego czerwonego smoka.
Architektura
Pod budowę obwarowań wybrano wzniesienie o wysokości około 130 metrów, usytuowane po północnej stronie rzeki Afon Glaslyn, a zarazem po wschodniej stronie ujścia do niej mniejszego dopływu. Wzgórze obwarowane było nieregularnym w planie, poprowadzonym wzdłuż krawędzi urwisk murem obronnym, o grubości od 2,5 do 3 metrów, zamykającym obszar około 10,000 m2 i wymiarach około 100 x 200 metrów. Wzniesiono go z kamienia nie związanego żadną zaprawą. Był cieńszy, a być może nawet całkowicie zanikał w miejscach najlepiej chronionych przez naturalne warunki terenu.
Pierwotne wejście było dostępne po stromej ścieżce po zachodniej stronie wzgórza. Mniej więcej w połowie wysokości przecinała ona pierwszy mur, po około 70 metrach drugi, a po kolejnych około 35 metrach trzeci mur. Dalej droga ku centrum osady utrudniona była przez naturalną, skalistą grań o wysokości 3 metrów, zakończoną przepaścią i zmuszającą do przebycia bardzo wąskiej ścieżki.
W najwyższym punkcie wzgórza, w jego wschodniej części, wzniesiono na planie czworoboku wieżę – donżon o wymiarach 9,7 x 7 metrów i murach grubości 1,2 metra. Jej ściany zbudowano z kamienia łączonego gliną. Po południowej stronie wieży znajdował się bliżej niezidentyfikowany budynek zbudowany z układanego bez użycia zaprawy kamienia, a po południowo – zachodniej stronie zbiornik na wodę wykuty w skale.
Stan obecny
Do dziś przetrwały jedynie skromne relikty murów obronnych o maksymalnej wysokości na niektórych odcinkach sięgającej niecałego metra, oraz fundamenty wieży sięgające około 1,1 metra wysokości, lecz zagrzebane w kamiennym gruzie. Wstęp na teren ruin jest wolny, pamiętać jednak trzeba, iż są one stosunkowo trudno dostępne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Davis P.R., Castles of the Welsh Princes, Talybont 2011.
Davis P.R., Towers of Defiance. The Castles & Fortifications of the Princes of Wales, Talybont 2021.
Pettifer A., Welsh castles, Woodbridge 2000.
Salter M., The castles of North Wales, Malvern 1997.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Caernarvonshire, volume II: central, the Cantref of Arfon and the Commote of Eifionydd, London 1960.