Historia
Pierwsze informacje o kościele św. Marceli w Denbigh pochodzą z XIII wieku. Budowla została poświęcona świętej z VII wieku, która według tradycji miała mieć w tym miejscu pustelnię ze świętą studnią. Było to dla miejscowej ludności tak ważne miejsce, iż nawet pomimo oddalenia o kilometr od centrum miasta, zawsze był to kościół parafialny dla Denbigh. Zwany był także Białym Kościołem (Eglwys Wen), zapewne z powodu pobielenia jego murów. Pod koniec XV wieku świątynia została gruntownie przebudowana w stylu angielskiego gotyku wertykalnego. Kolejne renowacje przeprowadzono w XIX i na początku XX wieku.
Architektura
Kościół z przełomu XV i XVI wieku składał się z dwóch, równej długości i szerokości naw, nakrytych osobnymi dachami dwuspadowymi. Od południa w skrajnym zachodnim przęśle posiadał wejście, poprzedzone od zewnątrz kruchtą z pojedynczym przeszklonym oknem. Kolejne portale (półkolisty i z trójkątnym zwieńczeniem wykonanym z pojedynczego kamienia) umieszczono we wschodniej części ściany południowej i w zachodniej części ściany północnej.
Zachodnią stronę kościoła zamknęła czworoboczna wieża z dwoma niewielkimi, ukośnie usytuowanymi w narożnikach przyporami. Usytuowano ją na granicy obydwu naw, musiała więc powstać już po ich wybudowaniu, ewentualnie pierwotną, pojedynczą nawę na osi wieży rozebrano pod koniec średniowiecza, a na jej miejsce wzniesiono dwie nawy późnogotyckie.
Gładkie elewacje wieży przepruto niewielkimi szczelinami oraz większymi oknami na górnej kondygnacji dzwonnej, ponad którą wieżę zwieńczono krenelażem. Południową ścianę korpusu przepruto czterema, a wschodnią dwoma dużymi oknami z maswerkami, zwieńczonymi archiwoltami osadzonymi na rzeźbionych wspornikach (np. brodatej głowie, tarczach herbowych). Dwa mniejsze okna znalazły się także po stronie północnej.
Wnętrze obu naw ozdobiła wspaniała, drewniana więźba dachowa z poziomymi belkami wspornikowymi (hammerbeam roof) układanymi na zmianę z półkolistymi jętkami (arch braced truss), zdobiona malowanymi głowami zwierząt i bestii. Obydwie nawy rozdzielone zostały przez pięcioprzęsłową arkadę, opartą na ośmiobocznych filarach. Część prezbiterialna musiała być oddzielona drewnianą przegrodą lektorium, ale nie ma pewności w której pierwotnie nawie było ono ustawione (lub w obydwu).
Stan obecny
Choć z oddali kościół nie prezentuje się ani zbyt imponująco, ani malowniczo zachował wiele cennych późnośredniowiecznych detali architektonicznych (rzeźbione wsporniki, maswerki, okno w kruchcie z fragmentem średniowiecznego witraża) nie licząc samych oryginalnych murów. Co więcej wewnątrz przetrwała więźba dachowa z XV/XVI wieku, wzniesiona nietypowo z dwóch naprzemiennie układanych różnych konstrukcjach.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, IV County of Denbigh, London 1914.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.