Historia
Kościół w Cwmcarvan wybudowany został prawdopodobnie w XIII wieku, choć nie można wykluczyć starszej, jeszcze XII-wiecznej jego genezy. Został przebudowany w XV wieku, a około 1525 roku dobudowana lub przebudowana została wieża. Gruntowną nowożytną renowację przeprowadzono w latach 1872-1879 pod nadzorem architekta Johna Pricharda.
Architektura
Średniowieczny kościół składał się z jednonawowego korpusu na planie prostokąta i węższego, czworobocznego prezbiterium po stronie wschodniej, przy czym korpus być może przedłużony został ku zachodowi w XV wieku, na co wskazywałby zamurowany portal wejściowy o półkolistym zamknięciu w ścianie południowej, usytuowany nietypowo bliżej wschodniej części nawy. W późnym średniowieczu wejście do wnętrza wiodło już nowymi portalami od północy i południa, umieszczonymi bliżej części zachodniej. Obydwa poprzedzone zostały kruchtami, umieszczonymi nie w jednej linii.
Po zachodniej stronie nawy w pierwszej połowie XVI wieku wzniesiona została czworoboczna w planie późnogotycka wieża, wyróżniająca się od reszty kościoła wybudowaniem z dokładnie obrobionych szarych bloków (korpus wzniesiono z nieobrobionych wapieni, głównie w narożnikach wzmacnianych większymi głazami). Jej elewacje porozdzielano horyzontalnie czterema gzymsami kordonowymi, a piąty dodatkowo umieszczono w górnej części ryzalitowej wieżyczki po stronie północnej, mieszczącej wewnątrz klatkę schodową. Zarówno wieżę jak i jej ryzalit zwieńczono ozdobnym krenelażem.
Wewnątrz nawę od prezbiterium oddzieliło popularne w angielskich i walijskich kościołach farnych drewniane lektorium. Tradycyjnie zaopatrzone było ono w galerię czy też balkon, do którego wiodły kręcone schody osadzone w płytkim ryzalicie wysuniętym ze ściany południowej. Nawę co najmniej od XV wieku wieńczyła drewniana kolebka, nie wiadomo natomiast jak przykryte było prezbiterium.
Stan obecny
Kościół zachował układ otrzymany pod koniec średniowiecza, choć prezbiterium zostało gruntownie przebudowane w XIX wieku. Wymienione zostało wówczas także okno w północnej ścianie nawy, która została również wtedy podparta pojedynczą przyporą. Obok niej zachowało się pojedyncze wąskie okno zwieńczone trójliściem z XIII wieku. Wewnątrz w nawie przetrwała drewniana późnośredniowieczna kolebka.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Catwg A Grade II* Listed Building in Mitchel Troy, Monmouthshire.