Historia
Zamek Crickhowell został zbudowany na przełomie XI i XII wieku przez Bernarda de Neufmarche lub jednego z jego wasali, Roberta Turberville’a. Wówczas było to jeszcze drewniane założenie typu motte and bailey. Na początku XII wieku zamek z pewnością należał już do rodziny Turberville, w której posiadaniu pozostał przez następne 150 lat.
Około 1270 roku Hugo de Turberville przebudował warownię na murowaną (w 1281 roku pozwolenie na budowę miejskich murów obronnych otrzymali mieszczanie), był on jednak ostatnim członkiem rodu, a kiedy zmarł w 1293 roku nie pozostawiając męskiego potomka, zamek przeszedł w ręce Sir Grimbalda Pauncefote, który poślubił córkę Huga, Sybil. Po nim przeszedł na własność earla Rogera Mortimera, który wyznaczył Gararda Alisby’ego na zarządcę warowni. Od jego nazwiska warownia otrzymała alternatywną nazwę, zamek Alisby.
W 1402 roku Crickhowell zostało zwrócony rodzinie Pauncefote, a ówczesny właściciel, sir John Pauncefoot, otrzymał królewski rozkaz by przywrócić zamkowi obronność w obliczu walijskiej rebelii Owaina Glyndŵra. Wysiłki Johna Pauncefoota okazały się niewystarczające, ponieważ zamek został zdobyty i złupiony przez buntowników w 1403 roku. Rebelia ostatecznie została spacyfikowana, ale zamek nigdy nie odzyskał dawnej świetności. Po wymarciu w połowie XV wieku rodu Pauncefoot Crickhowell przechodziło przez ręce różnych właścicieli, ale zamek popadł w ruinę i w większości został rozebrany w celu pozyskania materiału budowlanego.
Architektura
Zamek z końca XIII wieku składał się z donżonu w postaci kamiennego obwodu murów (shell keep) na ziemnym kopcu o wysokości około 15 metrów i wymiarach w planie 24 x 15 metrów, a także z położonego po południowej stronie podzamcza. Donżon został z czasem uzupełniony o niewielką wieżę bramną oraz dwubasztową bramę poniżej kopca od strony południowej, łączącą przedzamcze z donżonem. Została ona zaopatrzona w most zwodzony przerzucany ponad dołem wykopanym pomiędzy flankującymi przejazd basztami, z których każda miała około 6 metrów średnicy. Mieściły ona trzy zwieńczone krenelażem kondygnacje, przy czym dwie górne posiadały ogrzewane kominkami pomieszczenia.
Pod koniec XIII wieku lub w XIV stuleciu podzamcze o wymiarach około 90×65 metrów, otoczone zostało murem obronnym wzmocnionym co najmniej dwoma cylindrycznymi basztami oraz zespołem połączonych dwóch baszt: jednej cylindrycznej o średnicy około 8 metrów i jednej nieregularnej czworobocznej (trapezowatej) o wymiarach 10 x 5,6 metra, ulokowanych we wschodniej części obwodu. Spełniały one najprawdopodobniej poza obronną także funkcję mieszkalną, o czym świadczyły większe gotyckie okna i relikty kominka na pierwszym piętrze. Mogły także ochraniać wschodnią furtę lub bramę wjazdową. Główny wjazd na podzamcze, zlokalizowany od strony miasta, możliwy był przez bramę prawdopodobnie składającą się z dwóch baszt flankujących przejazd pomiędzy nimi, umieszczoną w zachodniej części muru obwodowego.
Stan obecny
Obecnie główną pozostałością zamku jest fragment dwubasztowego zespołu, składający się z jednej (północnej) ściany i fragmentu drugiej ściany (wschodniej) baszty czworobocznej i mniej więcej połowy baszty cylindrycznej. Ponadto odnaleźć można relikty dwubasztowej bramy łączącej podzamcze z zamkiem górnym, widoczny jest także ziemny kopiec na którym stał donżon. Wstęp na teren ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kenyon J., The medieval castles of Wales, Cardiff 2010.
Lindsay E., The castles of Wales, London 1998.
Salter M., The castles of Mid Wales, Malvern 2001.
Strona internetowa castlesfortsbattles.co.uk, Crickhowell Castle.