Historia
Najstarszy murowany kościół w Cadoxton koło Barry zbudowany został już w XII wieku. W późniejszym okresie średniowiecza został gruntownie przebudowany i powiększony, nie ma jednak pewności czy nastąpiło to w XIV czy w XV stuleciu. W XV wieku najpewniej powstała wieża kościelna, prawdopodobnie ufundowana przez miejscową rodzinę Andrew. Cała budowla poddana została gruntownej renowacji w 1885 roku, prowadzonej pod nadzorem architekta Johna Price Jonesa.
Architektura
Nie wiadomo jak wyglądał najstarszy murowany kościół św. Cadoca, przypuszczać jedynie można, iż była to prosta budowla salowa na planie prostokąta, nie posiadająca wyróżnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium, oświetlana małymi, półkoliście zamkniętymi oknami.
U schyłku średniowiecza świątynia składała się już z mocno wydłużonej, prostokątnej nawy, nieco węższego i krótszego, czworobocznego prezbiterium po stronie wschodniej, wieży na rzucie kwadratu po stronie zachodniej i kruchty poprzedzającej południowe wejście do nawy. Wieża została częściowo wtopiona w korpus i zaopatrzona w spiralną klatkę schodową w grubości muru po stronie północno – wschodniej, gdzie utworzono płytki ryzalit. Kościół oświetlały już wówczas większe okna późnogotyckie, jedno i dwudzielne, zwieńczone trój i pięcioliściami, choć część ze starych okien romańskich pozostawiono.
Wnętrze nawy prawdopodobnie przykryte było otwartą więźbą dachową, prezbiterium zaś najpewniej drewnianą kolebką. Podobnie jak w dużej części kościołów na terenie Walii, w XV wieku część kapłańską (prezbiterium) oddzielała od części przeznaczonej dla świeckich (nawa) drewniana przegroda lektorium. Musiała ona posiadać balkon, czy też górną galerię, gdyż w południowej ścianie nawy, w płytkim ryzalicie, utworzono schody wiodące w górę.
Stan obecny
Obecnie średniowiecznymi częściami kościoła są: wieża, prezbiterium i kruchta, natomiast prawie całkowitemu przemurowaniu uległy ściany korpusu nawowego, włącznie z arkadą tęczy oddzielającą nawę od prezbiterium. Szczęśliwie w północną ścianę nawy w trakcie nowożytnych prac budowlanych wstawiono jedno z romańskich okien z XII wieku, a kolejne znalazło się w południowej ścianie wieży, dzięki czemu przetrwały do dnia dzisiejszego. Pozostałe okna wieży i prezbiterium zachowały gotyckie formy, choć mogły być odnawiane w XIX wieku (zwłaszcza okno wschodnie). Zachowała się także oryginalna klatka schodowa w nawie wiodąca niegdyś na balkon lektorium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Cadoc A Grade II* Listed Building in Barry, Vale of Glamorgan.