Historia
Kościół w Bleddfa zbudowany został we wczesnych latach XIII wieku, a pod koniec tego samego stulecia znacznie powiększony. W XIV wieku dobudowana została do świątyni wieża, która zniszczeniu miała ulec na początku XV wieku w trakcie walijskiego powstania Owaina Glyndŵra, przed zwycięstwem rebeliantów w 1402 roku w bitwie pod Pilleth (Bryn Glas). W bitwie tej osiągnęli oni jedno z największych zwycięstw, przedłużając powstanie o kilka kolejnych lat. W kolejnych latach XV wieku kościół został odnowiony, choć samej wieży nigdy już nie odbudowano. Około 1711 roku wzniesiona została dużo mniejsza wieżyczka nad nawą oraz być może kruchta (mogła ona także powstać pod koniec średniowiecza w trakcie odbudowy uszkodzonej zawaleniem wieży zachodniej części nawy). Gruntowne prace naprawcze prowadzono przy kościele w 1907 roku i następnie w 1987.
Architektura
Pierwotnie kościół był niewielką i prostą budowlą salową na planie prostokąta, która pod koniec XIII wieku powiększona została po stronie wschodniej o prezbiterium, wzniesione również na rzucie prostokąta. Co jednak wyjątkowe, prezbiterium otrzymało większe wymiary niż starsza nawa, zarówno pod względem szerokości jak i zwłaszcza długości. Nietypowość budowli musiała być widoczna zwłaszcza w XIV wieku, gdy od zachodu nawę poprzedzono dużą, czworoboczną wieżą o masywnych murach, szerszą od nawy i niewiele od niej krótszą. W efekcie nawa stanowiła najskromniejszy element budowli, niejako wciśnięty pomiędzy wyższe i większe zabudowania po jej bokach.
Kościół, tak w nawie jak i prezbiterium pierwotnie oświetlały wąskie okna lancetowate. Zapewne większe było okno wschodnie w prezbiterium, najważniejsze w kościele, gdyż oświetlające ołtarz (być może miało postać triady lancetowatych otworów, o ile zachowano ten sam układ w trakcie nowożytnej renowacji i wymiany ościeży). Wejście znajdowało się w południowej ścianie nawy oraz od XIV wieku w zachodniej ścianie wieży.
Wewnątrz kościoła zastosowano otwartą na nawę i prezbiterium więźbę dachową. We wschodniej części kościoła umieszczono pionowe belki (king-posts) podtrzymujące kalenicę oraz poziome jętki (które łączyły dwie krokwie, usztywniając konstrukcję i chroniły ją przed rozsunięciem), naprzemiennie z łukowo wygiętymi jętkami (arch braced collar beams).
Stan obecny
Do czasów współczesnych przetrwały XIII-wieczna nawa i prezbiterium kościoła, natomiast dawna wieża widoczna jest jedynie w postaci niskich murów obwodowych, niedawno wydobytych spod zwałów gruzu i ziemi oraz uczytelnionych w trakcie prac renowacyjnych. Ponadto wschodnia część wieży po naprawie w XV wieku została zachowana do zamknięcia nawy. Być może nowożytnym dodatkiem jest murowano – drewniana kruchta po południowej stronie nawy, lecz stylistycznie nie odbiega ona od reszty budowli. Z pewnością późnym dodatkiem jest już natomiast mała drewniana wieża nad zachodnią częścią nawy, podobnie jak dwie przypory wzmacniające prezbiterium. Część ościeży okien została wymieniona w trakcie renowacji, lecz zachowały się również oryginalne, średniowieczne okna (południowo – wschodnie w nawie, wschodnie od północy i południa w prezbiterium). Wewnątrz kościoła zachowała się XV-wieczna więźba dachowa oraz XIII-wieczna kamienna chrzcielnica.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Mid-Wales, Malvern 1997.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, III County of Radnor, London 1913.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St. Mary Magdalene A Grade I Listed Building in Llangunllo, Powys.