Historia
Pierwszy kościół w Bishopston należał do najstarszych chrześcijańskich fundacji na terenie Walii, sięgającej końca V wieku. Od 1130 roku należał do biskupów Llandaff i prawdopodobnie mniej więcej w tym okresie został przekształcony na budowlę murowaną. Po raz kolejny przebudowany i powiększony o wieżę oraz prezbiterium został najpewniej w XIII wieku, natomiast mniejsze zmiany w stylistyce późnogotyckiej wprowadzono w XV stuleciu. Gruntowana wiktoriańska renowacja kościoła, jak większości innych walijskich świątyń, nastąpiła w XIX wieku. Miała ona miejsce w 1851 roku pod nadzorem Thomasa Penrice z Kilvrough, który przy okazji dobudował od południa kruchtę. Dodatkowo w 1896 roku wymieniono wyposażenie świątyni (ambona, pulpit, ławy), co powtórzono w trakcie kolejnego remontu z 1927 roku.
Architektura
Pierwotny kościół z XII wieku najpewniej był bardzo prostą salową, bezwieżową budowlą na planie prostokąta, pozbawioną wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium i oświetlaną niewielkimi, lancetowatymi oknami.
W XIII wieku po stronie wschodniej do korpusu dobudowane zostało prostokątne w planie prezbiterium, węższe, krótsze i nieco niższe niż nawa. Po zachodniej stronie umieszczono natomiast wieżę na rzucie kwadratu, niezbyt wysoką, o masywnych murach, zwieńczoną przedpiersiem osadzonym na wystających z lica ścian wspornikach. Zarówno nawę jak i prezbiterium przykryto osobnymi dachami dwuspadowymi. W XIII wieku okna kościoła zapewne były wciąż niewielkie, zwracał uwagę zwłaszcza brak jakichkolwiek dużych otworów okiennych w wieży, której elewacje przepruto wyłącznie wąskimi szczelinami, nawet na kondygnacji przeznaczonej na dzwony. Szersze okna do kościoła wprowadzone zostały w XV wieku, przy czym co najmniej jedno z nich zamknięte zostało trójliściem, a reszta mogła mieć formę dwu i trójdzielną.
Wewnątrz nawę przykryto wymienioną w XV wieku drewnianą, otwartą więźbą dachową (arch-braced roof). Nawę od prezbiterium oddzielono lekko ostrołuczną arkadą, usytuowaną nieco asymetrycznie. W średniowieczu obie części kościoła rozdzielała drewniana przegroda lektorium. Kruchtę podwieżową otwarto na nawę arkadą półkolistą.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego średniowieczną bryłę, wzmocnioną od północy trzema i jedną od południa nowożytnymi przyporami, a także powiększoną o dostawioną przed wejściem południowym kruchtę. W XIX wieku wymieniona została większość okien, przetrwały jedynie pierwotne małe okna w prezbiterium oraz XV-wieczne okno we wschodniej części nawy. Dodatkowo w południowej ścianie prezbiterium widoczny jest zamurowany portal z XIII wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Teilo A Grade II* Listed Building in Bishopston, Swansea.