Historia
Pierwszy kościół w Bishopston należał do najstarszych chrześcijańskich fundacji na terenie Walii, sięgających końca V wieku. Od 1128-1129 roku należał do biskupów Llandaff i prawdopodobnie mniej więcej w tym okresie został przekształcony na budowlę murowaną. Po raz kolejny przebudowany i powiększony o wieżę oraz prezbiterium został najpewniej w XIII wieku, natomiast mniejsze zmiany w stylistyce późnogotyckiej wprowadzono w XV stuleciu. Gruntowana wiktoriańska renowacja kościoła, jak większości innych walijskich świątyń, nastąpiła w XIX wieku. Miała ona miejsce w 1851 roku pod nadzorem Thomasa Penrice z Kilvrough, który przy okazji dobudował od południa kruchtę. Dodatkowo w 1896 roku wymieniono wyposażenie świątyni (ambona, pulpit, ławy), co powtórzono w trakcie kolejnego remontu z 1927 roku.
Architektura
Pierwotny kościół z XII wieku najpewniej był bardzo prostą salową, bezwieżową budowlą na planie prostokąta, pozbawioną wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Jego oświetlenie zapewniać mogły niewielkie szczelinowe okna, osadzone w rozglifionych wnękach. Wejście prowadziło zapewne przez portal umieszczony w zachodniej części ściany południowej nawy. Elewacje były proste, pozbawione od strony zewnętrznej przypór lub dekoracji.
W XIII wieku po stronie wschodniej do korpusu dobudowane zostało prostokątne w planie prezbiterium, węższe, krótsze i nieco niższe niż nawa. Po zachodniej stronie umieszczono natomiast wieżę na rzucie kwadratu, niezbyt wysoką, o masywnych murach, zwieńczoną u schyłku średniowiecza przedpiersiem osadzonym na wystających z lica ścian wspornikach. Przypuszczalnie krenelaż zastąpił starszy drewniany ganek, początkowo opinający najwyższą kondygnację wieży. Ganek ten mocowany był do obiegających wieżę otworów i mógł pełnić rolę hurdycji. Zarówno nawę jak i prezbiterium przykryto osobnymi dachami dwuspadowymi.
W XIII wieku okna kościoła zapewne były wciąż niewielkie, zwracał uwagę zwłaszcza brak jakichkolwiek dużych otworów okiennych w wieży, której elewacje przepruto wyłącznie wąskimi szczelinami, nawet na kondygnacji przeznaczonej na dzwony. Szersze okna do kościoła wprowadzone zostały w XV wieku, przy czym co najmniej jedno z nich zamknięte zostało trójliściem, a reszta mogła mieć formę dwu i trójdzielną. Wejście do wnętrza nawy nadal wiodło od południa. Dodatkowo ostrołuczny portal umieszczono dla plebana w południowej ścianie prezbiterium.
Wewnątrz nawę przykryto wymienioną w XV wieku drewnianą, otwartą więźbą dachową (arch-braced roof). Nawę od prezbiterium oddzielono lekko ostrołuczną arkadą, usytuowaną nieco asymetrycznie. W średniowieczu obie części kościoła rozdzielała drewniana przegroda lektorium, bardzo popularna w wiejskich kościołach parafialnych na terenie Walii i Anglii. Kruchtę podwieżową otwarto na nawę arkadą półkolistą.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego średniowieczną bryłę, wzmocnioną od północy trzema i jedną od południa nowożytnymi przyporami, a także powiększoną o dostawioną przed wejściem południowym kruchtę. W XIX wieku wymieniona została większość okien, przetrwały jedynie pierwotne małe okna w prezbiterium oraz XV-wieczne okno we wschodniej części nawy. Dodatkowo w południowej ścianie prezbiterium widoczny jest zamurowany portal z XIII wieku. Wewnątrz prezbiterium zachowała się romańska piscina.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Gregor G., Toft L., The churches and chapels of Gower, Swansea 2007.
Harrison P., The tower churches of Gower, „Gower”, XLVI/1995.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.