Historia
Zamek biskupów Caithness zwany Scrabster po raz pierwszy odnotowany został w źródłach pisanych w 1328 roku, choć jego drewniano – ziemny poprzednik mógł być „borgiem” odnotowanym pod rokiem 1196 w islandzkiej Sadze o Orkadach. Wzmianki o zamku pojawiły się również w 1455 i 1478 roku. Wpierw William, biskup Caithness, podarował nadzór nad Scrabster swemu bratu, Gilbertowi Mudy, a dwadzieścia trzy lata później potwierdził to król Jakub III. W 1544 roku, w trakcie wygnania prawowitego biskupa i czasowego wybrania na to stanowisko Alexandra Gordona, zamek został zdobyty przez earlów Caithness z rodu Sinclairów. Kolejna wzmianka z 1557 roku odnotowała, iż jego zarządcą (konstablem) został John, earl Sutherland, mianowany w zamian za zasługi dla biskupa Roberta. Nie wiadomo do kiedy zamek funkcjonował i z jakich powodów został opuszczony. Z pewnością był już ruiną w 1726 roku.
Architektura
Zamek wzniesiony został na skalistym cyplu wcinającym się w wody Morza Północnego, dodatkowo od zachodu ograniczonym ujściem niedużego strumienia. Doskonałe pod względem obronności warunki terenowe zapewniały bezpieczeństwo z trzech stron i wymagały utworzenia przekopu jedynie od strony północnej. Tam też znajdowała się poprzedzona drewnianym mostem brama, umieszczona w czworobocznym budynku lub wieży. Wiodła ona na teren ogrodzonego kamiennym murem dziedzińca o wydłużonym mniej więcej na linii północ – południe kształcie. Główną budowlą mieszkalno – reprezentacyjną była wieża mieszkalna lub donżon o czworobocznym w planie kształcie, usytuowana w części zachodniej zamku, blisko przekopu. Ponadto w skład zabudowy wchodziło skrzydło gospodarcze z kuchnią wyposażoną w piec chlebowy oraz, być może, wieża umieszczona w północnej, skrajnej części cypla.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Obecnie na nadmorskim cyplu jedyną widoczną, znaczniejszą murowaną budowlą jest bunkier z czasów II wojny światowej. O samym zamku świadczą jedynie niewielkie kamienne relikty i nierówności terenu kryjące zawalone partie budowli. Wstęp na teren cypla jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Ritchie P.R., Thurso, Scrabster, Bishops’ Castle, „Discovery Excav Scot”, 1970.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Third report and inventory of monuments and constructions in the county of Caithness, Edinburgh 1911.