Seafield – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża Seafield zbudowana została prawdopodobnie w pierwszej ćwierci XVI wieku przez członków rodu Moutray. W 1514 roku odnotowany został niejaki John Multrare of Seyfield, zaś w 1543 roku John Multray z Seafield. W rękach ich potomków wieża pozostawała do 1631 roku. Później właściciele dość często się zmieniali. Ostatnimi z nich byli przedstawiciele rodziny Methven, którzy około drugiej ćwierci XVIII stulecia opuścili wieżę. Podobno w późniejszych latach wykorzystywana była przez miejscowych przemytników, lecz ostatecznie popadła w całkowitą ruinę.

Architektura

   Wieżę wzniesiono na malutkim cyplu skalistego wybrzeża, na północnym brzegu zatoki Firth of Forth, po północnej stronie wpadającego do niej strumienia. Była to niewielka budowla na planie prostokąta o wymiarach 9,7 x 7,9 metra i murach grubości 1,7 metra, zaopatrzona od południowego – wschodu w ryzalit mieszczący klatkę schodową. Ryzalit ten był późniejszym dodatkiem, gdyż zastawił pierwotne wejście do wieży na poziomie przyziemia. Nowe zostało wówczas przebite w ścianie wschodniej. Pierwotnie wieża otoczona była kamiennym murem (przynajmniej od strony lądu), po północnej stronie którego w narożniku znajdować się miała cylindryczna wieżyczka. Zewnętrzną strefę obrony stanowił wykuty w skale przekop, z którego materiał zapewne służył do budowy wieży.
   Wnętrze wieży mieściło cztery kondygnacje, dostępne wspomnianym wejściem z poziomu dziedzińca. Najniższe przyziemie było przykryte sklepieniem kolebkowym, pod którym zdołano jeszcze wydzielić drewnianym stropem półpiętro. Oba te poziomy doświetlane były pojedynczymi małymi otworami szczelinowymi od północy, dlatego najpewniej pełniły funkcje gospodarcze, na przykład jako spiżarnie lub magazyny. W narożniku południowo – zachodnim w sklepieniu przebito właz na górną kondygnację, zapewne pomocny w przenoszeniu towarów ze spiżarni. W późniejszym okresie na półpiętrze zainstalowano kominek.
   Na poziomie pierwszego piętra znajdowała się jedna duża komnata, ogrzewana kominkiem osadzonym w ścianie północnej i oświetlana oknami od wschodu i południa. Obydwa okna zaopatrzone były w boczne kamienne siedziska umieszczone we wnękach. Dodatkowo w południowych narożnikach w grubości muru znajdowały się małe komory. Zachodnia prawdopodobnie była latryną, wschodnia zaś przedsionkiem klatki schodowej. Pierwsze piętro tradycyjnie dla szkockich wież mieszkalnych służyło za kondygnację reprezentacyjną (hall). Dwie najwyższe kondygnacje posiadały podobny układ i pełniły funkcje mieszkalne, najpewniej jako pomieszczenia z sypialniami.

Stan obecny

   Do czasów współczesnych zachowała się zachodnia i północna ściana wieży, obie sięgające prawie pierwotnej wysokości. Widoczna jest również część ściany wschodniej, natomiast prawie całkowicie zanikła ściana południowa wraz z narożnym ryzalitem, poza małymi fragmentami zachodnimi. Od północy przetrwały dwie kurtyny muru obronnego osłaniającego wieżę od strony lądu, przekop natomiast jest dziś nieczytelny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Eleventh report with inventory of monuments and constructions in the counties of Fife, Kinross, and Clackmannan, Edinburgh 1933.