Historia
Kromlech Pobull Fhinn wzniesiony został w okresie neolitu. Cel jego budowy, która musiała zaangażować znaczne zasoby ludzkie, oraz funkcje jakie pełnił, nie są znane. Wiadomo jedynie, że teren pod jego usytuowanie został starannie wybrany i wymagał wcześniejszych prac dostosowawczych. Być może przy jego wyborze brano pod uwagę okoliczne, wystające ponad horyzont wzgórza i góry, widoczne przy dobrej pogodzie.
Architektura
Kromlech Pobull Fhinn wzniesiono na nierównym terenie opadającym na południu ku wodom Loch Langais. Przed podjęciem właściwych prac budowlanych został on częściowo wyrównany i dostosowany ludzkimi rękami do bardziej przydatnej formy. W północnej części założenia teren przekopano do głębokości około 1,2 metra, a po stronie południowej utworzono niewysoki ziemny wał z niewielką ilością małych kamieni, który otoczył dużą część plateau. Zewnętrzna krawędź tegoż wału oraz krawędź północnej skarpy stały się podstawą pod budowę kromlechu.
Pobull Fhinn był kamiennym kręgiem, a w zasadzie nieregularnym owalem z wybrzuszeniem po stronie północno – wschodniej, utworzonym z głazów ustawionych pionowo dłuższymi bokami. Wymiary założenia w planie wynosiły 37,2 metry na linii wschód – zachód i 30,5 metra na linii północ – południe, kromlech należał więc do jednych z największych w regionie. Utworzono go z co najmniej 24 głazów, z czego osiem tworzyło część północną, a 16 południową, choć nie wiadomo ile z nich zostało w późniejszym okresie przeniesionych lub zniszczonych.
Wysokość większości głazów wahała się od 0,9 metra do 1,5 metra. Były też i mniejsze, a wyróżniał się głaz południowo – zachodni mierzący 2,4 metra długości, 0,8 metra szerokości i 0,6 metra grubości. Natomiast we wschodniej części kręgu usytuowany został owalny i ostro zakończony kamień o wysokości 2,1 metra. Pierwotnie głazy użyte do budowy kręgu mogły być jeszcze wyższe i liczniejsze. Być może do założenia zaliczały się również trzy kamienie umieszczone poza kręgiem, po stronie zachodniej.
Stan obecny
Pobull Fhinnn jest dziś jednym z najlepiej zachowanych kromlechów na północnych wyspach Szkocji, choć do czasów współczesnych nie przetrwały wszystkie tworzące jego obwód kamienie. Braki widoczne są zwłaszcza na odcinku północno – wschodnim, obecnie całkowicie pozbawionym głazów. Być może częścią założenia były pierwotnie także dwa duże przewrócone kamienie i jeden przechylony, obecnie znajdujące się po stronie zachodniej, poza kręgiem. W pobliżu zabytku znajduje się parking samochodowy, ustawiona jest także tablica informacyjna oraz znaki wskazujące dojazd do pobliskiego megalitycznego grobowca Barpa Langass.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Burl A., The stone circles of Britain, Ireland, and Brittany, New Haven-London 2000.
Castleden R., Neolithic Britain: New Stone Age sites of England, Scotland and Wales, London 1992.
Noble G., Neolithic Scotland. Timber, Stone, Earth and Fire, Bodmin 2006.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Ninth report with inventory of monuments and constructions in the outer Hebrides, Skye and the Small Isles, Edinburgh 1928.