Historia
Wieża pomiędzy New Abbey a Kirkconnel wzniesiona została w drugiej połowie XVI wieku z inicjatywy przedostatniego opata klasztoru Sweetheart, Johna Brouna (Browna), lub przez jego następcę, Gilberta Brouna (Browna), ostatniego opata cysterskiego Sweetheart, urzędującego w latach 1565 – 1605. Ten ostatni pomimo zdominowania Szkocji przez reformację usiłował on dalej propagować katolicką liturgię, przez co został uwięziony, przewieziony do Edynburga i skazany na wygnanie. Przed 1633 rokiem wieżę i okoliczne dobra sprzedano sir Johnowi Hay, urzędnikowi Karola I Stewarta. Do kiedy wieża pełniła funkcje mieszkalne nie wiadomo. W drugiej połowie XIX wieku znajdowała się już w stanie ruiny.
Architektura
Wieżę zbudowano u podstawy rozległego wzgórza o łagodnych stokach, rezygnując z wykorzystania dodatkowej przewagi wysokość nad ewentualnymi napastnikami. Jedynie od północy pierwotnie chroniły ją podmokłe, bagniste tereny. W planie otrzymała kształt zbliżony do litery L, składający się z głównego prostokątnego bloku o wymiarach 8,8 x 7,2 metra i mniejszego skrzydła po stronie północnej o długościach boków wielkości 2,6 metra.
Boczne skrzydło tradycyjnie mieściło spiralną klatkę schodową oraz portal wejściowy w przyziemiu, który dzięki takiej formie wieży mógł być flankowany dwoma rozglifionymi do wnętrza otworami strzeleckimi z północnej ściany głównego bloku wieży. Otwory te oraz pojedyncze szczeliny w ścianie południowej i wschodniej w zasadzie były jedynymi cechami obronnymi budowli, przydatnymi do ochrony jedynie przed złodziejami lub małymi zagonami grasującymi na szkocko – angielskim pograniczu. Co prawda dwa przeciwległe narożniki wieży zwieńczone były jeszcze obłymi bartyzanami, lecz ich duże okna predysponowały je bardziej do funkcji strażniczo – ostrzegawczych niż obronnych. Późny okres powstania wieży sprawił także, iż nie wyposażono jej już w galerię obronną, lecz przykryto dwoma dwuspadowymi dachami opartymi na schodkowych szczytach. Mury wieży posiadały około 1,2 metra grubości.
Wnętrze wieży powielało typowy układ szkockich wież mieszkalnych, jaki funkcjonował przez większą część średniowiecza. Każda z czterech kondygnacji zajmowana była przez pojedyncze pomieszczenie, przy czym od drugiego piętra wzwyż małe komnaty znajdowały się także wewnątrz bocznego skrzydła, a komunikację przejmowała klatka schodowa w nadwieszanym w kącie obłym wykuszu. Dość ciemne przyziemie pełniło funkcje gospodarcze i jako jedyne przykryte było sklepieniem kolebkowym. Na piętrze znajdowała się reprezentacyjna aula (hall), zaś górne piętra pełniły rolę mieszkalną. Wszystkie zwieńczone były płaskimi stropami. Aula ogrzewana była kominkiem osadzonym w ścianie wschodniej, zaopatrzona w latrynę w grubości muru południowego narożnika i dobrze oświetlona czworobocznymi oknami przebitymi z trzech stron.
Stan obecny
Wieża została w XX wieku podniesiona z ruiny, poddana gruntownej renowacji i wyposażona, by ponownie móc pełnić funkcje mieszkalne. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych, służąc pokojami do wynajęcia i restauracją.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The Castles of Scotland, Prestonpans 2015.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 5, Edinburgh 1892.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Fifth report and inventory of monuments and constructions in Galloway (Volume II), county of the Stewartry of Kirkcudbright, Edinburgh 1914.