Historia
Dun Ban przypuszczalnie wzniesione zostało około XIV-XV wieku, jako niewielka siedziba mieszkalno – obronna pojedynczej rodziny lub małego rodu. Nie wiadomo kto był jej budowniczym i właścicielem, ani jak długo funkcjonowała, a także z jakiego powodu została porzucona lub zniszczona.
Architektura
Dun Ban wzniesione zostało na bardzo małej wyspie pośród wód jeziora Loch Caravat około 180 metrów od najbliższego brzegu po stronie południowej (choć w chwili budowy linia brzegowa i poziom wody mógł różnić się od obecnego). Zbudowano go z miejscowych, nieobrobionych kamieni, łączonych przy użyciu słabej jakości zaprawy wapiennej wymieszanej z muszlami morskimi.
W planie Dun Ban otrzymało kształt zbliżony do podkowy, z prostą ścianą zachodnią i zaobloną częścią wschodnią, której mury zbliżały się do siebie by przyjąć charakterystyczny klinowy kształt przeznaczony na bramę wjazdową. Mur obwodowy miał średnio 2 metry grubości. Całość zajęła obszar o wymiarach około 19,5 x 21,6 metra, podzielony wewnątrz obwodu murów na zachodnią część mieszkalną i wschodnią, wypełnioną niedużym dziedzińcem z dwoma mniejszymi budynkami czy też pomieszczeniami, być może o gospodarczym charakterze. Budynek mieszkalny był jednokondygnacyjny, a także jednoprzestrzenny. Mieszczące się w nim pomieszczenie miało wymiary 15,7 x 5,9 metra. Wyposażone było w dwie półki ścienne oraz oświetlane wąskimi, rozglifionymi do wnętrza otworami od północy i wschodu.
Klinowy kształt muru we wschodniej części założenia pozwolił utworzyć dobrze zabezpieczoną bramę, dostępną poprzez długą na 3,6 metra szyję. Sam otwór drzwiowy znajdował się niecały metr ponad poziomem wody, miał około 1,2 metra szerokości, był prostokątny, zwieńczony większym, płaskim kamieniem pełniącym rolę nadproża. Zamykano go drzwiami z możliwością ich blokowania ryglem, osadzanym w otworze w grubości muru. Z pewnością też mógł być broniony flankowym ostrzałem z wysokości korony murów.
Stan obecny
Mury Dun Ban zachowały się do dnia dzisiejszego w najwyższych miejscach do poziomu około 2,5 – 2,7 metra. U ich podstawy zalegają warstwy gruzu z zawalonych partii budowli, pomimo tego wyraźnie widoczna jest szyja bramna, czy też ściana budynku mieszkalnego od strony dawnego dziedzińca. Zabytek jest ściśle otoczony wodami jeziora, tak więc wstęp na niego bez łodzi nie jest możliwy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Ninth report with inventory of monuments and constructions in the outer Hebrides, Skye and the Small Isles, Edinburgh 1928.