Lamington – wieża mieszkalna

Historia

   W połowie XII wieku miejscowe dobra podarowane zostały przez króla Malcolma IV przedstawicielowi rodu Fleming, od którego otrzymały później nazwę. W 1266 roku były w posiadaniu niejakiego Roberta, a w 1296 roku jego syna Williama, który uwięziony został przez angielskiego króla Edwarda I w trakcie pierwszej wojny o szkocką niepodległość. Według legendy przekazanej przez kronikarza Ślepego Harrego, Lamington związane było wówczas ze szkockim bohaterem narodowym Williamem Wallacem, a konkretnie z jego żoną, Marion Braidfute, uprowadzoną i zabitą przez szeryfa Lanark.
   Ostateczny los rodu Fleming nie jest znany, wiadomo jedynie, iż w latach 20-tych XIV wieku miejscowe ziemie przeszły na rodzinę Seton, a następnie w 1368 roku w drodze koligacji małżeńskich na ród Baillie. Najprawdopodobniej to oni wznieśli w XVI wieku wieżę mieszkalną, potwierdzoną po raz pierwszy w 1565 roku, kiedy to u Williama Baillie gościła królowa Maria Stewart.
   W trakcie konfliktu wewnętrznego jaki wybuchł w czasie panowania Marii Stewart wieża mogła zostać uszkodzona, a następnie odbudowana około 1589 roku, co udokumentowano na jej ścianie południowej. Ówczesny właściciel Lamington, William Baillie, wspierał władczynię w przegranej bitwie pod Langside w 1568 roku, co przypłacił konfiskatą majątku. Następnie wieża pełniła funkcje mieszkalne do połowy XVIII wieku, kiedy to opuszczono ją, zapewne ze względu na zbyt skromne warunki rezydencjonalne. Niestety w 1780 roku została wysadzona w powietrze w celu pozyskania z ruin materiałów budowlanych.

Architektura

   Wieżę Lamington  wzniesiono na niewielkim pagórku, blisko wschodniego brzegu rzeki Clyde. Otrzymała ona w planie kształt czworoboku o wielkości 11,8 x 9,7 metra i mury grube na około 2 metry. Była dość typową budowlą obronno – mieszkalną schyłku średniowiecza, podobną do wielu innych wznoszonych na szkocko – angielskim pograniczu.
   Przyziemie było sklepione kolebkowo i przeznaczone na cele gospodarcze. Pierwsze piętro tradycyjnie mieściło komnatę dzienną o cechach reprezentacyjnych (hall), mierzącą 7,6 x 4,6 metra. Oświetlana była ona oknami od strony zachodniej i południowej, a być może kolejne przeprute były w niezachowanych ścianach wschodniej i północnej, tam też musiał znajdować się ogrzewający salę kominek oraz klatka schodowa i wejście. W grubości murów komnaty umieszczono charakterystyczne dla Szkocji małe komory, najczęściej pełniące rolę latryn. Jedna znajdowała się w narożniku północno – zachodnim, druga prawdopodobnie blisko narożnika południowo – zachodniego.
   Górne kondygnacje wieży najpewniej pełniły funkcje mieszkalne, wieńczyć mogło ją też typowe dla ówczesnych szkockich wież murowane poddasze, otoczone otwartą galerią obronną. Wiadomo, iż w narożnikach wieża zaopatrzona była w obłe bartyzany.

Stan obecny

   Wieża jest dziś skromną ruinę z zachowanymi murami dolnych partii ściany południowej i zachodniej, pomimo tego, iż jeszcze w drugiej połowie XIX jeden z narożników sięgał pełnej wysokości z bartyzaną na szczycie. Wstęp na jej teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.