Historia
Dobra Kilmahew od XIII wieku należały do jednej z gałęzi rodu Napier, którego przedstawiciele ufundowali wieżę mieszkalną, wzniesioną albo pod koniec XV wieku, albo w XVI stuleciu. Przez cały czas funkcjonowania aż do pierwszej połowy XIX wieku należała ona do rodziny Napier, choć w okresie nowożytnym przejęli ją Maxwellowie z Newark, którzy zmienili nazwisko na Maxwell Napier. Około połowy XIX stulecia przeprowadzono jej gruntowną przebudowę w stylistyce neogotyckiej.
Architektura
Wieżę wzniesiono przy zachodnich stokach niedużego wąwozu, którym przepływał strumień Kilmahew Burn. Otrzymała ona w planie kształt mocno wydłużonego prostokąta o wymiarach 14 x 7,6 metra, z dłuższymi bokami usytuowanymi na linii północ – południe. Wejście do niej umieszczono na poziomie parteru blisko narożnika północno – zachodniego, a zarazem po przeciwnej stronie wąwozu. Jego ochronę zapewniał wykusz zawieszony na górnej partii wieży na dwóch kamiennych wspornikach. Ponadto wieża zwieńczona była przedpiersiem osadzonym na wystających z lica muru konsolach, na którym być może pierwotnie osadzono blanki.
Mury obwodowe wieży, utworzone z łamanego kamienia i wzmacniane w narożnikach ciosami, pierwotnie przeprute były niewielkimi otworami okiennymi oraz szczelinowymi otworami strzeleckimi, z rozglifieniami skierowanymi do wnętrza. Zgodnie ze średniowieczną praktyką były one porozmieszczane na elewacjach nieregularnie, bez zachowania symetrii. Większość z nich prawdopodobnie miała formę czworoboczną, z prostymi obramieniami ciosowymi. Proste nadproże posiadał również portal wejściowy.
Wewnątrz najniższej kondygnacji mieściła się prawdopodobnie nie podsklepiona kuchnia, z dużym paleniskiem po stronie północnej, a także spiżarnia ulokowana w południowej części przyziemia. W południowej części przyziemia funkcjonowała ponadto studnia. Komunikację z pierwszym piętrem zapewniała spiralna klatka schodowa osadzona w narożniku północno – zachodnim. Układ piętra pozostaje nieznany, przypuszczać jedynie można, iż zwyczajowo mieściła się tam reprezentacyjna aula, a na drugim piętrze jedna lub dwie komnaty mieszkalne.
Stan obecny
Wieża zachowała się w postaci trwałej ruiny, jednak oryginalna pozostała jedynie jej ściana północna i wschodnia oraz część zachodniej, natomiast pozostałe fragmenty są wynikiem gruntownej neogotyckiej przebudowy z końca XVIII lub początku XIX wieku. Obecnie jest ona ogólnodostępna, lecz zaniedbana i otoczona przez gęsto rosnącą roślinność.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume V, north and west Scotland, Edinburgh 1986.