Historia
Klasztor franciszkański w Inverkeithing założony został w okresie panowania Dawida II, otrzymując bullę fundacyjną od papieża Klemensa VI w 1346 roku. Zezwalała ona na budowę klasztoru franciszkańskiego w Lanark oraz drugiego konwentu dalej od niebezpiecznego pograniczna szkocko – angielskiego. Przyjmuje się, iż tym drugim konwentem było właśnie Inverkeithing. Historia klasztoru pozostaje nieznana, wiadomo jedynie, iż w 1384 roku król Robert II zwolnił zakonników z Inverkeithing z wpływów należnych Koronie i wszelkich innych obciążeń świeckich. Kres konwentowi przynieść musiała reformacja, która w Szkocji zwyciężyła w 1560 roku. Zabudowania klasztorne przejęła wówczas rada miejska i prywatni właściciele. Zostały one szybko pozbawione wszelkich cennych elementów i z czasem w większości rozebrane na materiał budowlany. Jedynie skrzydło zachodnie, po przekształceniu w XVII wieku, zaadoptowane zostało na kamienicę mieszkalną.
Architektura
Klasztor w Inverkeithing był niedużym założeniem składającym się z trzech skrzydeł i kościoła po stronie południowej, otaczających wewnętrzny wirydarz. Usytuowano je w środkowej części miasta, tuż przy głównej drodze przebiegającej z północy na południe, ku przeprawie przez Firth of Forth i dalej ku Edynburgowi. Kościół klasztorny najpewniej był budowlą jednonawową z czworobocznym prezbiterium po stornie wschodniej, być może poprzedzonym czworoboczną wieżą na przedłużeniu nawy. Skrzydło zachodnie klauzury najpewniej posiadało dwie kondygnacje z częścią pomieszczeń przykrytych ostrołukowym sklepieniem kolebkowym. Niższa kondygnacja pośrodku dzieliła się na trzy podsklepione komory rozdzielone korytarzem – dwie mniejsze po stronie południowej i duże, także podsklepione pomieszczenie w części północnej. Skrzydło północne było częściowo podpiwniczone trzema sklepionymi kolebkowo komorami o zbliżonej wielkości, umieszczonymi blisko narożnika północno – wschodniego.
Stan obecny
Do czasów współczesnych przetrwało zachodnie, przebudowane w XVII wieku skrzydło klauzury, skrócone po stronie południowej w stosunku do stanu pierwotnego, z dostawionymi nowożytnymi schodami od strony zewnętrznej i całkowicie przebudowanymi górnymi kondygnacjami. Zwane hospicjum franciszkańskim jest dziś wykorzystywane przez bibliotekę miejską oraz przez pokoje gościnne dla podróżnych. Piwnice pozostałych, XIV-wiecznych skrzydeł klasztoru ukryte są pod poziomem gruntu, w miejscu gdzie dziś znajdują się ogrody. Oryginalnym detalem architektonicznym jest lancetowate, obecnie zamurowane okno w ścianie zachodniej na poziomie piętra.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Fawcett R., Medieval abbeys and churches of Fife: a heritage guide, Glenrothes 1996.
Salter M., Medieval abbeys and cathedrals of Scotland, Malvern 2011.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Eleventh report with inventory of monuments and constructions in the counties of Fife, Kinross, and Clackmannan, Edinburgh 1933.