Historia
Budowę wieży Hallforest datuje się dość ogólnie na XIV stulecie, nie ma jednak co do niej żadnych dokładniejszych informacji. W 1324 roku potwierdzone zostało nadanie przez Roberta Bruce królewskich lasów Kintore dla sir Roberta de Keitha, wielkiego Marischala Szkocji, a w 1351 roku wspomniano o jakiejś siedzibie Williama de Keitha. Wieża użytkowana była przez earlów Marischal jeszcze w 1639 roku, lecz prawdopodobnie opuszczona została po serii pustoszących XVII-wieczną Szkocję konfliktów polityczno – religijnych.
Architektura
Hallforest usytuowano na płaskim terenie, bez żadnych wyraźnych naturalnych cech obronnych, dlatego pierwotnie musiało być otoczone obwarowaniami drewniano ziemnymi. Ochronę w średniowieczu zapewniała też podmokła i bagnista ziemia. Wieżę założono na planie prostokąta o wymiarach 14,6 x 9,1 metra z murami grubymi na 2,1 metra. Jej pierwotne zwieńczenie nie zachowało się, jednak podobieństwa do wieży Drum, wskazują, iż mogła być podobnie zaopatrzona w przedpiersie z krenelażem, wysunięte nieco przed lico murów na rzędzie wsporników.
Wnętrze wieży podzielono na dwie główne, wysokie kondygnacje zwieńczone sklepieniami kolebkowymi, w których drewnianymi stropami wydzielono dodatkowe półpiętra. Niższe sklepienie znajdowało się mniej więcej w połowie wysokości wieży, ponad kuchnią, drugie natomiast podtrzymywało podłogę najwyższej kondygnacji na poddaszu. Główne wejście do wieży umieszczono po stronie południowo – wschodniej, na wysokości pomieszczenia dziennego (hall), a więc na wysokości paru metrów ponad poziomem dziedzińca. Musiały do niego prowadzić zewnętrzne, drewniane schody, łatwe do usunięcia w razie zagrożenia.
Najniższa kondygnacja o charakterze gospodarczym musiała mieć osobne wejście lub ewentualnie dostępna była za pomocą drabiny z góry. Doświetlana była jedynie wąskimi otworami szczelinowymi, w odróżnieniu od umieszczonych u góry większych okien oświetlających pomieszczenia mieszkalne. Wspomniana kuchnia na pierwszym półpiętrze, we wschodniej części mieściła kominek pełniący rolę paleniska oraz okrągły piec po jego lewej stronie. Nie jest pewne jak skomunikowana była z komnatą dzienną (hall) powyżej, być może za pomocą drabiny lub schodów i poprzez właz w sklepieniu.
Aula ogrzewana była kominkiem osadzonym w ścianie zachodniej oraz oświetlana dwoma niedużymi oknami od zachodu i dwoma większymi otworami od południa (prawdopodobnie przekształconymi w późniejszym okresie). W ścianie wschodniej mieściło się wspomniane powyżej wejście do wieży, natomiast w narożniku południowo – wschodnim najpewniej znajdowała się cylindryczna klatka schodowa prowadząca na górną kondygnację. Wydzielone nad aulą drewnianym stropem półpiętro wydaje się, iż nie miało otworów okiennych, służyłoby więc jedynie celom magazynowym. Komnata ponad górnym sklepieniem musiała pełnić funkcje mieszkalne. Oświetlały ja dwa okna od południa i po jednym z każdej pozostałej strony.
Stan obecny
Hallforest jest jedną z niewielu zachowanych wież mieszkalnych z XIV wieku, choć dziś znajduje się w postaci trwałej ruiny z murami o największej wysokości po stronie zachodniej i południowej, zawalonym narożnikiem północno – wschodnim i zrujnowaną ścianą wschodnią. Po stronie północnej w odległości około 10 metrów znajdują się relikty mogące być pozostałością zewnętrznych obwarowań muru i przekopu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 1, Edinburgh 1887.
Salter M., The castles of Grampian and Angus, Malvern 1995.