Historia
Mosty na rzece Tyne w pobliżu Haddington związane były z ważnym szlakiem przebiegającym przez Szkocję z Berwick i Dunbar do Edynburga, a także z funkcjonującym w okolicy klasztorem cysterek, ufundowanym przez Adę, księżną Northumberland i Huntingdon w drugiej połowie XII wieku. Most Nungate w postaci murowanej wzniesiony mógł być już w XV wieku, na miejscu starszej, prawdopodobnie drewnianej konstrukcji z końca XIII wieku, a z pewnością funkcjonował w XVI stuleciu, podobnie jak zbudowany na początku tamtego stulecia most Opacki (Abbey Bridge). W 1548 roku Haddington znacznie ucierpiało w trakcie oblężenia prowadzonego przez wojska Angielskie, wydaje się więc, iż oba mosty musiały zostać wówczas uszkodzone, szczególnie położony bliżej miasta Nungate. Wiadomo, iż był on naprawiany w 1659 roku przy użyciu kamieni z kościoła parafialnego, a następnie przebudowywany w XVIII wieku, kiedy to przedłużono go po stronie wschodniej. Ostatnią poważną renowację mostu Opackiego przeprowadzono w 1870 roku.
Architektura
Wzniesiony z czerwonego piaskowca most Nungate, przerzucono nad rzeką Tyne po wschodniej stronie miasta. Otrzymał on długość około 64 metrów, z czego trzy przerzucone nad rzecznym korytem arkady otrzymały długość około 30 metrów. Dwa dodatkowe łuki po stronie wschodniej utworzono już w XVIII wieku z powodu nachylenia terenu na tamtym brzegu. Spośród trzech najstarszych arkad dwie otrzymały formę lekko spłaszczonych ostrołuków, jedną zaś zwieńczono półkoliście. Z filarów pomiędzy nimi wysunięto w stronę nurtu koryta rzeki izbic o spłaszczonych, pochyłych górnych partiach. Wjazd od strony miasta (od zachodu) poprowadzono pod lekkim skosem, skąd prowadził on na szeroki na 3,3 metra przejazd mostu.
Most Opacki zlokalizowano około 1 km po wschodniej stronie miasta, w bliskiej odległości od cysterskiego klasztoru. Wzniesiony został z dużych, dokładnie obrobionych bloków piaskowca. Otrzymał długość około 40 metrów i 4,9 metra szerokości. Utworzyły go trzy lekko ostrołuczne arkady, każda o długości około 11,3 metra, niesione na filarach z trójkątnymi izbicami zwróconymi w stronę płynącego nurtu. Łuki mostu pierwotnie posiadały po pięć żeber o sfazowanych krawędziach, dzielących każde przęsło na sześć pól sklepiennych. Górną część zewnętrznych elewacji mostu utworzyło osadzone na wystających wspornikach przedpiersie.
Stan obecny
Obecnie spośród obu późnośredniowiecznych mostów bardziej przekształcony został w epoce nowożytnej most Nungate. W o wiele lepszym stanie przetrwał most Opacki, choć utracił on część ze swych żeber w sklepieniach pod przęsłami. Obie konstrukcje wciąż służą do przeprawiania się przez rzekę, przy czym Nungate wyłączony został z ruchu kołowego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., Medieval Bridges, Malvern 2015.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Eighth report with inventory of monuments and constructions in the county of East Lothian, Edinburgh 1924.